अर्थशास्त्रविषयक संशोधन व प्रशिक्षण देणारी भारतातील सर्वांत जुनी व विख्यात संस्था. कै. रावबहाद्दुर रा. रा. काळे यांनी सर्व्हंट्स ऑफ इंडिया सोसायटी (Servants of India Society) या संस्थेला दिलेल्या १.२० लक्ष…
क्लार्क, जॉन बेट्स : (२६ जानेवारी १८४७ – २१ मार्च १९३८). प्रसिद्ध अमेरिकन नव-सनातनवादी अर्थशास्त्रज्ञ. त्यांचा जन्म ऱ्होड बेटावरील प्रोव्हिडन्स (U.S.) येथे झाला. त्यांचे वडील घाऊक व्यापारी होते. त्यानंतर ते…
क्लेईन, लॉरेन्स (Klein, Lawrence) : (१४ सप्टेंबर १९२० – २० ऑक्टोबर २०१३). अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ञ व अर्थशास्त्राच्या नोबेल स्मृती पुरस्काराचा मानकरी. अर्थमिती पूर्वानुमान प्रतिमानांची निर्मिती, त्यांचा अर्थव्यवस्थेतील चढउतार व आर्थिक धोरणाचे…
बाजारातील इतर परिस्थिती स्थिर व कायम असताना, काही विशिष्ट भागापुरताच समतोल साध्य करणे म्हणजे आंशिक समतोल होय. एखाद्या बाजारपेठेमध्ये एखाद्याच वस्तूची किंमत जेव्हा मागणी पुरवठ्याच्या समतोलातून ठरते, तेव्हा एका अर्थाने…
‘रूपांतरण वक्र’ (Transformation Curve). एका विशिष्ट वेळी दिलेल्या मर्यादित साधनसामग्रीच्या साह्याने एखादी उत्पादनसंस्था दोन वस्तूंच्या निरनिराळ्या नगसंख्येची किती संमिश्रे उत्पादित करू शकते, हे दर्शविणारा वक्र म्हणजे उत्पादन शक्यता वक्र होय.…
स्वामी कुवलयानंद (३० ऑगस्ट १८८३ – १८ एप्रिल १९६६). भारतीय योगाचार्य. त्यांचे संपूर्ण नाव जगन्नाथ गणेश गुणे. स्वामी कुवलयानंद यांना शालेय वयात बलोपासनेची आवड निर्माण झाल्याने महाविद्यालयात अध्यापन करीत असताना…
क्रूगमन, पॉल रॉबिन (Krugman, Paul Robin) : (२८ फेब्रुवारी १९५३). अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ञ व अर्थशास्त्राच्या नोबेल पुरस्काराचा मानकरी. क्रुगमन यांना आंतरराष्ट्रीय व्यापार, भौगोलिक अर्थशास्त्र, ग्राहकांचे विविध वस्तू व सेवा खरेदीबाबतचे अग्रक्रम…
कोझ, रोनॉल्ड (Coase, Ronald) : (२९ डिसेंबर १९१० – २ सप्टेंबर २०१३). ब्रिटिश अर्थतज्ज्ञ, लेखक व अर्थशास्त्राच्या नोबेल पारितोषिकाचा मानकरी. अर्थव्यवहार व मालकी हक्क या संदर्भातील संशोधनकार्याबद्दल त्यांना अर्थशास्त्र विषयाचा…
शार्पे, विल्यम एफ. (Sharpe William F.) : (१६ जून १९३४). अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ञ व अर्थशास्त्रविषयातील नोबेल पुरस्काराचा सहमानकरी. वित्तव्यवस्थापन विषयाचा प्राध्यापक असलेल्या शार्पे यांना १९९० मध्ये हॅरी मॅक्स मार्कोव्हिट्झ (Harry Max Markowitz)…
स्टेहेलीन, डॉमिनीक (४ सप्टेंबर १९४३). फ्रेंच जीवरसायनशास्त्रज्ञ. स्टेहेलीन, मायकेल बिशप, आणि हॅरल्ड एलियट व्हार्मस या कॅलिफोर्निया विद्यापीठाच्या सॅन फ्रॅ‍न्सिस्को येथील शास्त्रज्ञांनी असे दाखवून दिले की, कर्कार्बुद (ऑन्कोजीन्स) हे सक्रिय झालेले…
स्टीफन्सन, मेरी लुईस ( १९२१ – २६सप्टेंबर, २००९). अमेरीकन सूक्ष्मजीवशास्त्रज्ञ. स्टीफन्सन यांनी पॉल झॅमकनीक आणि मलोन बुश होग्लंड यांच्या सहकार्यांनी प्रयोगाद्वारे असे दाखवून दिले की, प्रथिनांच्या संश्लेषणाकरिता एटीपी (ATP; ॲडेनोसीन…
सिंग, लालजी (५ जुलै १९४७-१० डिसेंबर २०१७). भारतीय जीवरसायनशास्त्रज्ञ. डीएनए अंगुलिमुद्रण शाखेमध्ये लालजी सिंग यांनी केलेल्या संशोधनामुळे त्यांना भारतातील डीएनए अंगुलिमुद्रणातील मार्गदर्शकाचे स्थान मिळाले आहे. लालजी सिंग यांचा जन्म उत्तर…
सदर्न, सर एडविन मेल्लोर ( ७ जून, १९३८). इंग्लिश रेणवीय जीवशास्त्रज्ञ. ते लास्कर पारितोषिक विजेते आहेत. निवृत्तीनंतर ते ऑक्सफर्ड विद्यापीठात जीवरसायनशास्त्राचे प्राध्यापक आहेत. ते ऑक्सफर्डच्या ट्रिनिटी महाविद्यालयाचे अधिछात्र (फेलो) आहेत.…
शेशमान, डॅनिअल (२४ जानेवारी १९४१). इस्राएल रसायनशास्त्रज्ञ. भासमान स्फटिकांच्या (क्वासिक्रिस्टल; Quasicrystal) शोधासाठी २०११ सालचा रसायनशास्त्राचा नोबेल पारितोषिक त्यांना देण्यात आला. भासमान स्पटिक म्हणजे असे स्फटिक ज्यांमध्ये अणूंची संरचना नियमबद्ध असून…
श्रीखंडे, शरद्चंद्र शंकर (१९ ऑक्टोबर १९१७—२१ एप्रिल २०२०). भारतीय गणितज्ञ आणि संख्याशास्त्रज्ञ. त्यांनी चयन गणित आणि संख्याशास्त्रीय संकल्पना यात विशेष काम केले. चयन गणित (Combinatorial Mathematics) आणि संख्याशास्त्रीय संकल्पना (Statistical…