अब्जांश तंत्रज्ञान : शारीरिक अवयवावरील मुद्रण  (Nanotechnology : Tattooing )

अब्जांश तंत्रज्ञान : शारीरिक अवयवावरील मुद्रण

लवचिक मुद्रित परिपथ फलक शरीराच्या अवयवांवर गोंदवून घेणे ही सर्वपरिचित अशी बाब आहे. शरीरावर गोंदवून घेतल्याने आपल्या सौंदर्यामध्ये भर पडते ...
अब्जांश तंत्रज्ञान : समुद्रातील तेलगळती समस्येवरील उपाययोजना (Nanotechnology-Based Solutions for Oil Spills)

अब्जांश तंत्रज्ञान : समुद्रातील तेलगळती समस्येवरील उपाययोजना

समुद्रामध्ये तेलवाहू जहाजांचे अपघात अधून मधून होत असतात. अपघाताचे वेळी तसेच टँकरमध्ये तेल भरताना किंवा काढून घेत असताना समुद्रातील पाण्यामध्ये ...
अब्जांश तंत्रज्ञान : हवा प्रदूषण - नियंत्रण व प्रतिबंध (Nanotechnology for air pollution control)

अब्जांश तंत्रज्ञान : हवा प्रदूषण – नियंत्रण व प्रतिबंध

पृथ्वीच्या सभोवताली असणाऱ्या वातावरणामध्ये नायट्रोजन (N) ७८.०८%, ऑक्सिजन (O) २०.०९% हे प्रमुख घटक असून ऑरगॉन (Ar) ०.९३% आणि कार्बन डायऑक्साईड ...
अब्जांश तंत्रज्ञान : हृदयविकार  (Nanotechnology : Heart diseases)

अब्जांश तंत्रज्ञान : हृदयविकार

हृदयाच्या भोवताली असलेले रक्तवाहिन्यांचे जाळे शरीरातील हृदय हे अत्यंत महत्त्वाचे रक्ताभिसरण करणारे अवयव आहे. संपूर्ण शरीरभर रक्ताचे संचारण हृदयाद्वारे होते ...
अब्जांश तंत्रज्ञान आणि पीक संरक्षण (Nanotechnology in Crop protection)

अब्जांश तंत्रज्ञान आणि पीक संरक्षण

रोग, कीड व तृण हे पिकांचे मुख्य शत्रू आहेत. यांमुळे पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान होत असते. त्यांच्या नियंत्रणासाठी बुरशीनाशके, कीटकनाशके, तृणनाशके ...
अब्जांश तंत्रज्ञान आणि प्रतिजैविके  (Nanotechnology in Antibiotics)

अब्जांश तंत्रज्ञान आणि प्रतिजैविके

सूक्ष्मजीवांपासून मिळणाऱ्या व अत्यल्प प्रमाणात असतानाही इतर सूक्ष्मजीवांची वाढ रोखू शकणाऱ्या किंवा त्यांना मारक ठरणाऱ्या रासायनिक पदार्थांना ‘प्रतिजैव प्रदार्थ’ किंवा ...
अब्जांश तंत्रज्ञान आणि वैद्यकीय क्षेत्र  (Nanotechnology in Medical Field)

अब्जांश तंत्रज्ञान आणि वैद्यकीय क्षेत्र

निसर्ग हाच अनादि काळापासूनचा (आद्य) अब्जांश तंत्रज्ञ व अब्जांश पदार्थांचा सर्वश्रेष्ठ निर्माता आहे. निसर्गनिर्मित अब्जांश पदार्थ अनंत काळापासून अस्तित्वात आहेत ...
अब्जांश तंत्रज्ञानाचा आधुनिक इतिहास (Modern history of Nanotechnology)

अब्जांश तंत्रज्ञानाचा आधुनिक इतिहास

‘अब्जांश तंत्रज्ञान’ ही गेल्या काही दशकांत उदयास आलेली व वेगाने विकसित होत असलेली तंत्रज्ञान शाखा आहे. १९६५ सालचे नोबेल पारितोषिक ...
अब्जांश तंत्रज्ञानाचा प्राचीन इतिहास (Ancient history of Nanotechnology)

अब्जांश तंत्रज्ञानाचा प्राचीन इतिहास

अमेरिकन भौतिकशास्त्रज्ञ रिचर्ड फिलिप्स फाइनमन (Richard Phillips Feynman) यांनी २९ डिसेंबर १९५९ रोजी कॅलिफोर्निया इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (कॅल्टेक) येथे भरलेल्या ...
अब्जांश तंत्रज्ञानाचे कृषीक्षेत्रातील उपयोग : प्रस्तावना (Nanotechnology in Agriculture)

अब्जांश तंत्रज्ञानाचे कृषीक्षेत्रातील उपयोग : प्रस्तावना

अब्जांश तंत्रज्ञान हे कृषी क्षेत्राला लाभलेले एक वरदान आहे. या तंत्रज्ञानामध्ये कृषी व अन्न उद्योग क्षेत्रात प्रचंड बदल घडवून आणण्याची ...
अब्जांश तंत्रज्ञानाचे कृषीक्षेत्रामधील उपयोग (Application of Nanotechnology in Agriculture)

अब्जांश तंत्रज्ञानाचे कृषीक्षेत्रामधील उपयोग

जागतिक स्तरावर अन्नपदार्थांच्या मागणीमध्ये सातत्त्याने वाढ होत आहे. त्यामुळे अन्न उत्पादन, अन्न सुरक्षा, अन्न वाहतूक इत्यादी बाबतीत अनेक आव्हाने निर्माण ...
अब्जांश तंत्रज्ञानाचे संरक्षण क्षेत्रातील उपयोग (Nanotechnology in Defence Sector)

अब्जांश तंत्रज्ञानाचे संरक्षण क्षेत्रातील उपयोग

अब्जांश तंत्रज्ञानाचे संरक्षण क्षेत्रात अनेकविध उपयोग आहेत. या लेखन नोंदीमध्ये यांबाबत संक्षिप्त स्वरूपात माहिती दिली आहे. अब्जांश तंत्रज्ञानाचा सैनिकी क्षेत्रात ...
अब्जांश पदार्थ निर्मिती पद्धती (Production methods of nano substance)

अब्जांश पदार्थ निर्मिती पद्धती

अब्जांश पदार्थ तयार करण्यासाठी ज्या विविध पध्दती वापरतात त्यांचे वर्गीकरण सामान्यत: दोन प्रकारच्या प्रक्रियांमध्ये केले जाते. या प्रक्रिया ‘टॉप डाऊन ...
अब्जांश पदार्थ निर्मितीच्या पद्धती (Methods for Synthesis of Nanocomposites)

अब्जांश पदार्थ निर्मितीच्या पद्धती

विज्ञान शाखांतर्गत झपाट्याने होत गेलेल्या प्रगतीमुळे अब्जांश पदार्थ निर्मितीच्या नवनवीन पद्धती उदयास आल्या व कालानुरूप विकसित होत गेल्या. त्यामुळे हवा ...
अब्जांश पदार्थ विषशास्त्र (Nanotoxicology)

अब्जांश पदार्थ विषशास्त्र

अगदी प्राचीन काळापासून मानवाच्या दैनंदिन जीवनात धातूपासून बनविलेले पदार्थ तसेच धातुजन्य पदार्थ यांचा उपयोग केला जात आहे. अठराव्या शतकात सुरू ...
अब्जांश पदार्थांचे जैविक पेशीवर होणारे परिणाम (Effect of nanomaterials on bio-cell)

अब्जांश पदार्थांचे जैविक पेशीवर होणारे परिणाम

अब्जांश पदार्थांचा शिरकाव मानव व इतर सजीवांमध्ये श्वसन, अन्न पदार्थ, त्वचा अशा विविध मार्गांनी होतो. वातावरणातील अब्जांश पदार्थ ओढे, नाले, ...
अब्जांश पदार्थांचे प्राण्यांवरील दुष्परिणाम (Nanotechnology : Side effects related to animals)

अब्जांश पदार्थांचे प्राण्यांवरील दुष्परिणाम

अब्जांश पदार्थांच्या आकार व आकारमानानुसार त्यांचे गुणधर्म बदलत असतात. सजीवांवर होणाऱ्या त्यांच्या दुष्परिणामांची तीव्रताही आकार व आकारमान यांवर अवलंबून असते, ...
अब्जांश प्लाझ्मॉनिक रंगकाम (Nano-Plasmonic Color Printing)

अब्जांश प्लाझ्मॉनिक रंगकाम 

निसर्गातील वनस्पती, पक्षी, प्राणी, कीटक इत्यादी विविध प्रकारचे सजीव तसेच डोंगर, खडक, माती अशा निर्जीव वस्तू यांमध्ये आपल्याला अनेकविध रंग ...
अब्जांश रोबॉट (Nano-Robot)

अब्जांश रोबॉट

अब्जांश तंत्रज्ञानाच्या सहाय्याने नियोजित कार्य अचूकतेने, अत्यल्प वेळात व कार्यक्षमतेने करण्यासाठी अब्जांश रोबॉटचा वापर केला जातो. अब्जांश रोबॉट म्हणजे स्वयंचलित ...
अब्जांश लस (Nanovaccine)

अब्जांश लस

लस म्हणजे विशिष्ट रोगाचे मृत किंवा जिवंत अवस्थेतील जंतूंचा अंश असतो. ही लस दिल्यास मानवी शरीरात त्या रोगाचा प्रतिकार करण्याची ...