भारतीय संगीत

मुळगांवकर, अरविंद : (१८ नोव्हेंबर १९३७ – १७ फेब्रुवारी २०१८). महाराष्ट्रातील ख्यातनाम तबलावादक व तबला क्षेत्रातील चिकित्सक व अभ्यासक. ते ...

‘कथाकालक्षेपम्‌’ हा दक्षिण भारतीय संगीतातील मनोरंजनाचा अनेकजिनसी प्रकार आहे. जाणकारांपासून सर्वसाधारण जनांपर्यंत सर्वांना त्याचे आवाहन पोहोचते. त्यात कंठसंगीत (गायन) आणि ...

सैगल, कुंदनलाल : (४ / ११ एप्रिल १९०४–१८ जानेवारी १९४७). अखिल भारतीय कीर्तीचे थोर गायक आणि चित्रपट अभिनेते. त्यांचा जन्म जम्मू ...

हिंदुस्थानी संगीतात ज्या काही थोड्या संकल्पना वादविषय ठरत आल्या आहेत, त्यांत ‘घराणे’ ही प्रमुख संकल्पना होय. धृपद, ख्याल, ठुमरी यांसारखे ...

स्वरतालांच्या रचनेचे गायन. संगीताचे सिद्धांत गेय म्हणजे गायल्या जाणाऱ्या पद्यांमध्ये दिसून येणाऱ्या तत्त्वांवर आधारीत असतात. गेय पद्यांच्या चाली ठरलेल्या असतात ...

साऱ्या संगीत विश्वाची निर्मिती ज्यावर सर्वस्वी अवलंबून आहे तो नाद. यावाचून गीत, नृत्य, स्वर काहीच शक्य नसल्याने याला नादब्रह्म असेही ...

बॅनर्जी, निखिल : (१४ ऑक्टोबर १९३१ – २७ जानेवारी १९८६ ). मैहर घराण्याचे प्रतिनिधित्व करणारे एक सुप्रसिद्ध भारतीय सतारवादक. त्यांचा ...

पिचू सांबमूर्ती : (१४ फेब्रुवारी १९०१ — २३ ऑक्टोबर १९७३). ज्येष्ठ संगीततज्ज्ञ, लेखक, संगीताचे प्राध्यापक आणि कर्नाटक संगीताबरोबरच पाश्चात्य संगीताची ...

संगीतातील बंदिस्त नियमबद्ध रचनेचे गान म्हणजे प्रबंध गायन होय. संगीत कला स्वभावतः प्रगमनशील असल्यामुळे आजच्या संगीताचे स्वरूप शंभर वर्षांपूर्वीच्या संगीतापेक्षा ...

मुकेश : (२६ जुलै १९२३–२८ ऑगस्ट १९७६). भारतीय चित्रपटसृष्टीतील ख्यातनाम गायक. त्यांचे पूर्ण नाव मुकेशचंद माथूर. त्यांचे वडील जोरावरचंद हे ...

भारतीय संगीतामधील गीत हा प्रकार सगळे नियम सांभाळून जो उत्तमप्रकारे निर्माण करू शकतो त्याला “वाग्गेयकार” अशी संज्ञा आहे. त्याला यातील ...

भातखंडे, विष्णु नारायण : (१० ऑगस्ट १८६० – १९ सप्टेंबर १९३६). हिंदुस्थानी संगीतक्षेत्रातील एक थोर संशोधक, संगीतशास्त्रकार व संगीतप्रसारक. जन्म वाळकेश्वर, ...