[latexpage] क्रिस्टिअन गोल्डबाख या जर्मन गणितज्ञाला जवळपास पावणेतीनशे वर्षांपूर्वी मूळसंख्यांच्या बाबतीत आढळलेला एक नियम ‘गोल्डबाखची अटकळ‘ ह्या नावाने प्रसिद्ध आहे. गणितातील अनिर्वाहित प्रश्नांपैकी हा एक असून, तो अद्याप सिद्धही झालेला…
प्रस्तावना : कौटुंबिक आरोग्य सेवा देताना त्या कुटुंबाच्या आरोग्य समस्या व गरजा शोधल्यानंतर त्या गरजा पुरविण्यासाठी उपलब्ध साधने किंवा स्त्रोत शोधून सेवा शुश्रूषा देण्याचे नियोजन सामाजिक परिचारिका करीत असते. स्त्रोत…
ग्रेट ब्रिटन आणि फ्रान्स या दोन देशांना अलग करणारी, तसेच इंग्लिश खाडी आणि उत्तर समुद्र (नॉर्थ सी) यांना जोडणारी सामुद्रधुनी. या सामुद्रधुनीच्या सामान्यपणे वायव्येस ग्रेट ब्रिटन, आग्नेयीस फ्रान्स, नैर्ऋत्येस इंग्लिश…
बर्लिन, सर आयझेया : ( ६ जून १९०९ - ५ नोव्हेंबर १९९७ ). ब्रिटिश विचारवंत व तत्त्वज्ञ. जन्म रशियातील रीगा, लॅटव्हिया येथे. वयाच्या अकराव्या वर्षी त्यांच्या पालकांसमवेत इंग्लंडमध्ये येऊन स्थायिक…
भारतातील मध्य प्रदेश राज्याच्या दक्षिणमध्य भागातील डोंगररांगा. वालुकाश्मयुक्त खडकरचना या डोंगररांगांत आढळते. महादेव डोंगररांगा हा सातपुडा पर्वताचाच एक भाग असून यांमध्ये छोटीछोटी पठारे व तीव्र उताराचे कडे आढळतात. पश्चिम-पूर्व दिशेत…
महाराष्ट्र राज्याच्या सातारा जिल्ह्यातील एक प्रमुख डोंगररांग. महाराष्ट्र राज्याच्या पश्चिम भागात आणि सातारा जिल्ह्याच्या पश्चिम सीमेवर सह्याद्री ही प्रमुख पर्वतश्रेणी उत्तर-दक्षिण दिशेत पसरलेली आहे. महाराष्ट्रात सह्याद्रीच्या मुख्य रांगेपासून अनेक फाटे…
नीतिशास्त्रातील एक उपपत्ती. नीतिशास्त्र ज्यांची सोडवणूक करू पाहाते, अशा समस्या प्रामुख्याने चार आहेत. (१) मानवी जीवनाचे परमप्राप्तव्य कोणते? (२) स्वयंनिष्ठ मूल्य कशास आहे? (३) युक्त अथवा प्रशस्त कर्म कोणते व…
ईजिप्तमधील सर्वांत प्राचीन देवतांपैकी एक. नाईल नदीचा रक्षकदेवता. त्याचा काळ साधारणतः इ.स.पू. २९२५‒२७७५ असा सांगितला जातो. त्याला नाईल नदीचा स्रोत; तसेच जल, उत्पत्ती, प्रजनन आणि सुपीकता यांच्याशी संबंधित असलेला देव…
काही सजीव फक्त एका पेशीने बनलेले असतात, त्यांना एकपेशीय सजीव म्हणतात. जीवाणू हे एकपेशीय सजीव आहेत. एकपेशीय सजीवांचे पेशी केंद्रकावरून आभासी/असीम केंद्रकी व दृश्य केंद्रकी पेशी असे दोन प्रकार केले…
पातंजल योगसूत्राच्या विभूतिपाद या तिसऱ्या पादात ‘संयम’ या योगसाधनेची संकल्पना आढळते. धारणा, ध्यान व समाधी या अंतरंग योगाच्या तीनही अंगांचे एकत्रित अनुष्ठान म्हणजे संयम होय. निरनिराळ्या विषयांवर संयम केल्याने अनेक…
यूरोपमधील स्पेन आणि पोर्तुगाल या दोन देशांतून वाहणारी नदी. आयबेरियन द्वीपकल्पावरील सर्वाधिक लांबीच्या नद्यांपैकी ही एक नदी आहे. आयबेरियन द्वीपकल्पाच्या आग्नेय भागातील क्वेंग्का या डोंगराळ प्रदेशातून आणि ला मांचा मैदानाच्या…
वीझो शिखर. आल्प्स पर्वताच्या नैर्ऋत्य भागातील कॉतिअन पर्वतश्रेणीतील सर्वोच्च शिखर. शिखराची उंची सस. पासून ३,८४१ मी. आहे. हे शिखर इटलीमध्ये फ्रान्सच्या सीमेजवळ आहे. एकाकी असलेले हे शिखर पिरॅमिडसदृश्य आकारासाठी विशेष…
अठराव्या शतकात टॉमस रीड (१७१०–९६) आणि अन्य काही स्कॉटिश तत्त्वज्ञांनी उदयास आणलेला एक तत्त्वज्ञानीय पंथ. जग आणि माणूस ह्यांच्या स्वरूपासंबंधीचे ज्ञान आपल्या नेहमीच्या व्यवहारबुद्धीमध्येच सामावलेले असून ते प्रमाण आहे, हा…
हिवताप या आजाराबद्दल जनजागृती करण्यासाठी दरवर्षी २५ एप्रिल हा दिवस जगभरामध्ये जागतिक हिवताप दिवस म्हणून साजरा केला जातो. हिवतापाच्या समूळ उच्चाटनासाठी जागतिक पातळीवर विविध उपक्रम केले जातात. जागतिक आरोग्य संघटनेने…
कुटुंबनियोजनाच्या विविध पद्धतींबाबत जागरूकता निर्माण करणे या हेतूने २६ सप्टेंबर हा जागतिक संततिनियमन दिवस म्हणून जगभरामध्ये साजरा केला जातो. लैंगिक आणि प्रजननविषयक आरोग्याची माहिती देऊन जनजागृती करणे हा देखील या…