मेंदू हा माणसाचा शिकण्याचा अवयव आहे. जन्मापासून अखेरच्या क्षणापर्यंत मेंदूचे शिकण्याचे काम चालूच असते. मेंदूचे शिकण्याचे काम अल्पशा प्रमाणात बालकाच्या जन्मापूर्व अवस्थेतही होत असते. शिकायचे कसे, हे मेंदूला उपजतच माहीत…
जोड, सिरिल एडविन मिटि्‌चन्सन : ( १२ ऑगस्ट १८९१ — ९ एप्रिल १९५३ ). ब्रिटिश तत्त्वज्ञ. त्यांचा जन्म एडविन व मेरी जोड या दांपत्यापोटी इंग्लंडमधील दऱ्हॅम येथे झाला. ऑक्सफर्ड प्रिपरेटरी…
बखले, भास्करबुवा रघुनाथ : ( १७ ऑक्टोबर १८६९ - ८ एप्रिल १९२२ ). एक अष्टपैलू, चतुरस्त्र प्रतिभेचे श्रेष्ठ गायक कलावंत; गायनाचार्य व अभिजात नाट्यसंगीताच्या परंपरेचे प्रवर्तक. भास्करबुवांचा जन्म बडोदे संस्थानातील…
पुरंदरदास : (सु. १४८४ – सु. १५६४). कर्नाटकातील एक थोर संतकवी, शास्त्रीय संगीतकार व रचनाकार. हे वसिष्ठ गोत्री यजुर्वेदी ब्राह्मण असून माध्वमताचे होते. त्यांचा जन्म पुण्याजवळील पुरंदरगडावर झाला, असे म्हणतात.…
लोकार्नो करार : पहिल्या महायुद्धानंतर यूरोपातील काही राष्ट्रांनी भावी सुरक्षितेतेसाठी परस्परांत केलेले करार. पहिल्या महायुद्धाच्या समाप्तीनंतर १९१९ मध्ये व्हर्सायचा ऐतिहासिक तह झाला व तद्नुसार जागतिक शांततेच्या दृष्टीने पहिले पाऊल म्हणून…
मॉन्टेग्निअर, ल्युक : ( १८ ऑगस्ट १९३२ ) ल्युक मॉन्टेग्रीअर यांचा जन्म छाब्रिस (Chabris) गावात झाला. त्यांचे वडील अँटोनी हे मध्य फ्रान्समधील पठारे आणि जुन्या ज्वालामुखीच्या प्रदेशात राहत. त्यामुळे त्यांना त्यांचे…
माईश्चर, जोहान्स फ्रेडरिक : ( १३ ऑगस्ट १८४४ - २६ ऑगस्ट १८९५ ) जोहान्स फ्रेडरिक माईश्चर यांचा जन्म स्वित्झर्लंडमधील बासेल येथे झाला. माईश्चर यांनी १८६९ मध्ये जर्मनी येथील युनिव्हर्सिटी ऑफ टूबिंगेनमधील…
मेरीफील्ड, रॉबर्ट ब्रूस : ( १५ जुलै १९२१ – १४ मे २००६ ) रॉबर्ट ब्रूस मेरिफील्ड यांचा जन्म अमेरिकेतील टेक्सास येथील फोर्टवर्थ शहरात झाला. मॉण्टेबेल्लो हायस्कूल येथून त्यांनी आपले शालेय शिक्षण…
मेयर, ॲडॉल्फ एड्युअर्ड : ( ९ ऑगस्ट, १८४३ ते २५ डिसेंबर, १९४२ ) ॲडॉल्फ एड्युअर्ड मेयर यांचा जन्म जर्मनीतील ओल्डेनबर्ग (Oldenburg) येथे झाला. त्याचे आजोबा हे उत्तम रसायनतज्ञ होते. ॲडॉल्फ १७…
बडे गुलाम अलीखाँ : ( २ एप्रिल १९०२ - २३ एप्रिल १९६८ ). अखिल भारतीय कीर्तीचे पतियाळा घराण्याचे प्रख्यात गायक. त्यांचा जन्म लाहोर, पाकिस्तान येथे झाला. त्यांचे घराणे गायकवादकांचे असून…
मांडे, शेखर चिंतामणी : ( ५ एप्रिल १९६२ ) शेखर मांडे यांचा जन्म नागपूर येथे झाला. नागपूर विद्यापीठातून भौतिकी, रसायनशास्त्र आणि गणित या विषयात पदवी मिळवून त्यांनी याच विद्यापीठातून भौतिक…
प्रत्येक वस्तू किंवा व्यक्ती अन्य वस्तू किंवा व्यक्तीहून भिन्न असते; परंतु ती त्याच प्रकारच्या वस्तूंशी किंवा व्यक्तींशी काही बाबतीत ‘समान’ ही असते. व्यक्ती किंवा वस्तुविशेषांचा निर्देश विशेषनाम, दर्शक सर्वनाम अशा…
सहस्रबुद्धे, वीणा हरी : ( १४ सप्टेंबर १९४८ – २९ जून २०१६ ). हिंदुस्थानी संगीतातील ग्वाल्हेर घराण्याच्या ख्यातनाम गायिका, अध्यापिका, कुशल बंदिशकार व संगीतकार. त्यांचा जन्म पं. शंकरराव बोडस व…
महालनोबीस, प्रशांत चंद्र : ( २९ जून १८९३ – २८ जून १९७२ ) महालनोबीस यांचा जन्म कोलकत्यात झाला. १९१२ मध्ये भौतिकशास्त्रातील बी.एस्सी. पदवी त्यांनी प्रेसिडेंसी महाविद्यालयातून मिळवली. १९१५ मध्ये इंग्लंडच्या केंब्रिजमधील…
अधिकृत नाव डेमॉक्रॅटिक रिपब्लिक ऑफ साऊँ टोमे अ‍ॅन्ड प्रीन्सिपे. आफ्रिकेच्या पश्चिम किनाऱ्यालगतचा एक द्वीपरूप देश व पोर्तुगालचा भूतपूर्व सागरपार प्रांत. आफ्रिकेच्या पश्चिममध्य किनाऱ्यापासून पश्चिमेस सुमारे २०० किमी. अंतरावर, अटलांटिक महासागरातील…