वेदोत्तरकालीन हिंदु परंपरांमध्ये भाषाविचार : इसवी सनापूर्वी सुमारे चौथ्या शतकात पाणिनी या वैयाकरणाने त्याच्या अष्टाध्यायी नावाच्या व्याकरणात केलेली संस्कृत भाषेची बांधणी आजवर प्रमाण मानली गेली आहे. दार्शनिक विचार जरी पाणिनीने…
कर्तव्यवादी नीतिशास्त्राची अभिजात स्वरूपाची मांडणी इमॅन्युएल कांट (१७२४−१८०४) या जर्मन तत्त्वचिंतकाने केली आहे. नीतिशास्त्रात कितीही नवीन नवीन मते आली, तरी त्यांतील कोणत्याही मताला कांटने सांगितलेल्या नैतिक उपपत्तींची उपेक्षा करून चालणार…
वेदविषयक कौत्साचे मत : वेदांचा अर्थ लावण्यासाठी प्रयत्न केलेच पाहिजेत असे निरुक्त या ग्रंथात सांगणाऱ्या यास्काने कौत्स नावाच्या आचार्याचे याच्या उलट असलेले मतही सांगितले आहे. कौत्साचे मत असे आहे की…
लायबनिझ, जी. डब्ल्यू. : ( १ जुलै १६४६ - १४ नोव्हेंबर १७१६ ) जी. डब्लू. लायबनिझ हे लिपझिग(Leipzig) येथील तत्वज्ञानाचे प्राध्यापक फ्रेडरीक (Friedrich) लायबनिझ यांचे पुत्र होते. ते ६ वर्षाचे असताना…
ली, डेव्हिड एम्. : ( २० जानेवारी १९३१ ) अमेरिकी भौतिकशास्त्रज्ञ आणि नोबेल पुरस्कार विजेता डेव्हिड मॉरिस ली यांचा जन्म राय (Rye), न्यूयॉर्क येथे झाला. त्यांची आई शिक्षिका आणि वडील…
रॉय, प्रतिभा : ( २१ जानेवारी १९४३). प्रतिभासंपन्न वाचकप्रिय, आघाडीच्या ओडिया लेखिका. त्यांचा जन्म ओदिशातील कटक जिल्ह्यातील बालीकुदा येथे झाला. त्यांचे गांधीवादी वडील परशुरामदास हे एक उत्तम कवी, शिक्षक होते…
लाप्लास, प्येअर-सिमाँ : ( २३ मार्च १७४९ – ५ मार्च १८२७ ) लाप्लास यांचे सुरुवातीचे शिक्षण ब्युमाँटमधील [Beaumont] मिलीटरी ॲकॅडमीत झाले. १७६६ मध्ये युनिव्हर्सिटी ऑफ केन (Caen) मध्ये त्यांनी गणिताचे…
लाहा, राधा गोविंद : ( १ ऑक्टोबर, १९३० ते १४ जुलै, १९९९ ) राधा गोविंद लाहा यांचा जन्म कोलकाता येथे झाला. तेथेच त्यांचे प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षण झाल्यावर प्रेसिडेंसी महाविद्यालयातून…
फडके, रघुनाथ कृष्णाजी : ( २७ जानेवारी १८८४ – १८ मे १९७२ ). महाराष्ट्रातील ख्यातकीर्त शिल्पकार, चित्रकार, संगीत तज्ञ, साहित्यिक व ज्योतिषशास्त्राचे जाणकार. त्यांचा जन्म मुंबईजवळील वसई येथे सामान्य कुटुंबात…
लाडीस्लस, मार्टन एल. : ( १५ ऑगस्ट, १९०१ – २० जानेवारी, १९७९ ) मार्टन एल. लाडीस्लस हे भौतिकशास्त्रज्ञ होते, त्यांनी विशेषकरून इलेक्ट्रॉन सूक्ष्मदर्शी आणि इलेक्ट्रॉन ऑप्टीक्स, इलेक्ट्रॉन इंटर्फेरेन्सिस या क्षेत्रात…
लान, एम. जे. व्ही. : ( १९६७ ) लान १९९० मध्ये नेदरलँड्स मधील युट्रेक्ट (Utrecht) विद्यापीठातून गणिताचे द्वीपदवीधर झाले आणि १९९३ मध्ये त्यांना पीएच्.डी. ही पदवी मिळाली. २००६ पासून लान…
कृष्णन, रमय्या : ( १९६० ) रामय्या कृष्णन यांनी इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (आयआयटी), मद्रास येथून यांत्रिकी अभियांत्रिकी शाखेत बी. टेक. ही पदवी घेतल्यानंतर एम.एस. ही पदव्युत्तर पदवी औद्योगिक अभियांत्रिकी…
गोस्वामी, इंदिरा : ( १४ नोव्हेंबर १९४२ - २९ नोव्हेंबर २०११ ). कथा, कादंबरी, आत्मचरित्र, कविता अशा अनेक साहित्यप्रकारात लेखन करणाऱ्या लोकप्रिय असमिया लेखिका. आसाममध्ये त्या मामोनी रायसोम गोस्वामी म्हणून…
कृष्ण, अमलेन्दु : ( २ ऑगस्ट, १९७१ ) अमलेन्दु कृष्ण यांचा जन्म बिहारमधील मधुबनी येथे झाला. शुद्ध गणिताच्या ओढीमुळे त्यांनी आयआयटी कानपूरमधील अभियांत्रिकीचा आपला पाठ्यक्रम मध्येच सोडून भारतीय सांख्यिकीय संस्था (Indian…
ऊसतोडणी कामगारांच्या मुलांकरिता शासनामार्फत चालविण्यात येणारी शाळा. शासनाने प्रत्येक दुर्गम, अतिदुर्गम क्षेत्रातील मुलांना प्राथमिक शिक्षण मिळावे म्हणून विविध शैक्षणिक योजना राबविल्या आहेत. यामध्ये साखरशाळा हा एक वेगळा उपक्रम राबविला आहे.…