मराठी विश्वकोश

के. के. नंदा (K. K. Nanda)

नंदा, के. के. : ( १ जानेवारी १९१७ – १३ डिसेंबर १९८३ ) आपल्या शालेय आणि महाविद्यालयीन शैक्षणिक क्षेत्रात सतत उच्च श्रेणी प्राप्त करणारे कृष्णन कुमार नंदा यांची उच्च शैक्षणिक कारकिर्द…

वॉल्टर मंक (Walter Munk)

मंक, वॉल्टर : ( १९ ऑक्टोबर १९१७ – ८ फेब्रुवारी २०१९ ) वॉल्टर मंक यांचा जन्म ऑस्ट्रियातील व्हिएन्ना शहरात झाला. वॉल्टर मंक यांचे बालपण व्हिएन्नात गेले. त्यांच्या वयाच्या चौदाव्या वर्षी त्यांना…

रा. श्री. मोरवंचीकर (R. S. Morvanchikar)

मोरवंचीकर रा.श्री. : ( ६ डिसेंबर १९३७ ) चिंचोली या सोलापूर जिल्ह्यातील चिंचोली या गावी रा. श्री. मोरवंचीकर यांचा जन्म झाला. इतिहासकार असलेल्या मोरवंचीकर यांनी आपल्या ४० वर्षाच्या कारकिर्दीत पैठणमध्ये उत्खनन…

शिमला शहर (Shimla City)

सिमला. भारतातील हिमाचल प्रदेश राज्याची राजधानी, राज्यातील सर्वांत मोठे शहर व एक प्रसिद्ध थंड हवेचे गिरिस्थान. लोकसंख्या १,६९,५७८ (२०११). लेसर हिमालयाच्या वायव्य भागातील एका वनाच्छादित कटकावर, सस.पासून २,२०० मी. उंचीवर…

मेंदूमधील शिकण्याची प्रक्रिया (Learning Process in Brain)

मेंदू हा माणसाचा शिकण्याचा अवयव आहे. जन्मापासून अखेरच्या क्षणापर्यंत मेंदूचे शिकण्याचे काम चालूच असते. मेंदूचे शिकण्याचे काम अल्पशा प्रमाणात बालकाच्या जन्मापूर्व अवस्थेतही होत असते. शिकायचे कसे, हे मेंदूला उपजतच माहीत…

सी. इ. एम. जोड (C. E. M. Joad)

जोड, सिरिल एडविन मिटि्‌चन्सन : ( १२ ऑगस्ट १८९१ — ९ एप्रिल १९५३ ). ब्रिटिश तत्त्वज्ञ. त्यांचा जन्म एडविन व मेरी जोड या दांपत्यापोटी इंग्लंडमधील दऱ्हॅम येथे झाला. ऑक्सफर्ड प्रिपरेटरी…

भास्करबुवा बखले (Bhaskarbua Bakhale)

बखले, भास्करबुवा रघुनाथ : ( १७ ऑक्टोबर १८६९ - ८ एप्रिल १९२२ ). एक अष्टपैलू, चतुरस्त्र प्रतिभेचे श्रेष्ठ गायक कलावंत; गायनाचार्य व अभिजात नाट्यसंगीताच्या परंपरेचे प्रवर्तक. भास्करबुवांचा जन्म बडोदे संस्थानातील…

पुरंदरदास (Purandaradasa)

पुरंदरदास : (सु. १४८४ – सु. १५६४). कर्नाटकातील एक थोर संतकवी, शास्त्रीय संगीतकार व रचनाकार. हे वसिष्ठ गोत्री यजुर्वेदी ब्राह्मण असून माध्वमताचे होते. त्यांचा जन्म पुण्याजवळील पुरंदरगडावर झाला, असे म्हणतात.…

लोकार्नो करार (Locarno Pact)

लोकार्नो करार : पहिल्या महायुद्धानंतर यूरोपातील काही राष्ट्रांनी भावी सुरक्षितेतेसाठी परस्परांत केलेले करार. पहिल्या महायुद्धाच्या समाप्तीनंतर १९१९ मध्ये व्हर्सायचा ऐतिहासिक तह झाला व तद्नुसार जागतिक शांततेच्या दृष्टीने पहिले पाऊल म्हणून…

ल्युक मॉन्टेग्निअर (Luc Antoine Montagnier)

मॉन्टेग्निअर, ल्युक : ( १८ ऑगस्ट १९३२ ) ल्युक मॉन्टेग्रीअर यांचा जन्म छाब्रिस (Chabris) गावात झाला. त्यांचे वडील अँटोनी हे मध्य फ्रान्समधील पठारे आणि जुन्या ज्वालामुखीच्या प्रदेशात राहत. त्यामुळे त्यांना त्यांचे…

जोहान्स फ्रेडरिक माईश्चर (Johannes Friedrich Miescher)

माईश्चर, जोहान्स फ्रेडरिक : ( १३ ऑगस्ट १८४४ - २६ ऑगस्ट १८९५ ) जोहान्स फ्रेडरिक माईश्चर यांचा जन्म स्वित्झर्लंडमधील बासेल येथे झाला. माईश्चर यांनी १८६९ मध्ये जर्मनी येथील युनिव्हर्सिटी ऑफ टूबिंगेनमधील…

रॉबर्ट ब्रूस मेरीफील्ड (Robert Bruce Merrifield)

मेरीफील्ड, रॉबर्ट ब्रूस : ( १५ जुलै १९२१ – १४ मे २००६ ) रॉबर्ट ब्रूस मेरिफील्ड यांचा जन्म अमेरिकेतील टेक्सास येथील फोर्टवर्थ शहरात झाला. मॉण्टेबेल्लो हायस्कूल येथून त्यांनी आपले शालेय शिक्षण…

ॲडॉल्फ एड्युअर्ड मेयर (Adolf Eduard Mayer)

मेयर, ॲडॉल्फ एड्युअर्ड : ( ९ ऑगस्ट, १८४३ ते २५ डिसेंबर, १९४२ ) ॲडॉल्फ एड्युअर्ड मेयर यांचा जन्म जर्मनीतील ओल्डेनबर्ग (Oldenburg) येथे झाला. त्याचे आजोबा हे उत्तम रसायनतज्ञ होते. ॲडॉल्फ १७…

बडे गुलाम अलीखाँ (Bade Ghulam Ali Khan)

बडे गुलाम अलीखाँ : ( २ एप्रिल १९०२ - २३ एप्रिल १९६८ ). अखिल भारतीय कीर्तीचे पतियाळा घराण्याचे प्रख्यात गायक. त्यांचा जन्म लाहोर, पाकिस्तान येथे झाला. त्यांचे घराणे गायकवादकांचे असून…

शेखर चिंतामणी मांडे (Shekhar C. Mande)

मांडे, शेखर चिंतामणी : ( ५ एप्रिल १९६२ ) शेखर मांडे यांचा जन्म नागपूर येथे झाला. नागपूर विद्यापीठातून भौतिकी, रसायनशास्त्र आणि गणित या विषयात पदवी मिळवून त्यांनी याच विद्यापीठातून भौतिक…