कुलकर्णी, भीमराव बळवंत : (४ नोव्हेंबर १९३२ - २७ सप्टेंबर १९८७). मराठीतील संस्थात्मक कार्याचा ध्यास असलेले साहित्यिक, वक्ते, समीक्षक आणि ललितलेखक. सांगली जिल्ह्यातील जत तालुक्यातील मुचंडी हे त्यांचे गाव. ते…
प्रसिद्ध ब्रिटिश तत्त्वज्ञ थॉमस हॉब्स यांच्या महत्त्वाच्या ग्रंथांपैकी लेव्हायथन हा एक ग्रंथ. १६४२ ते १६५१ दरम्यान यादवी युद्ध अनुभवलेल्या हॉब्स यांनी चार भागांत लिहिलेला हा ग्रंथ १६५१ साली प्रसिद्ध झाला.…
पृथ्वीभोवतालच्या वातावरणाच्या सरासरी तापमानवाढीची प्रक्रिया म्हणजे जागतिक तापमानवाढ होय. याचबरोबर हवामानातील आताचे बदल व त्यामुळे होणारे भविष्यात होणारे बदल यांचाही उल्लेख यासंदर्भात करण्यात येतो. हरितवायूंचे उत्सर्जन : पृथ्वीवर यापूर्वीही अनेकवेळा…
बाजार यंत्रणा ही मुख्यत्वे मागणी-पुरवठ्याच्या तत्त्वांवर चालते. प्रसिद्ध अर्थतज्ज्ञ ॲडम स्मिथ यांच्या ‘अदृश्य शक्ती’च्या सिद्धांतानुसार बाजारातील किमती ही मागणी-पुरवठ्यावर अवलंबून असते आणि त्यानुसारच बाजारात संतुलन प्राप्त होते. बहुतांश सनातनवादी अर्थतज्ज्ञांनी…
कोणतेही साधन अथवा औषधी न वापरता गर्भधारणा टाळण्याच्या उपायांना नैसर्गिक पद्धती म्हटले जाते. प्राचीन काळापासून या पद्धती वापरल्या जातात. आजही काही जोडपी धार्मिक वा अन्य कारणासाठी या पद्धतींचा अवलंब करतात.…
मानवामध्ये त्वचा किंवा शरीराच्या इतर भागाचे तापमान हिमवर्षाव, हिमवादळ, अतिशीत पाण्याचा संपर्क यांमुळे अत्यंत कमी झाले तर हिमदंशाची लक्षणे आढळतात. हिमदंशाचे प्राथमिक लक्षण म्हणजे हिमदंश झालेला भाग बधिर होतो. यानंतर…
कर्करोगाविषयी जनजागृती करण्याकरिता ४ फेब्रुवारी हा दिवस जागतिक कर्करोग दिवस म्हणून साजरा केला जातो. कर्करोगाबाबत माहितीचा प्रसार करणे आणि कर्करोग प्रतिबंधात्मक उपाययोजनांना प्रोत्साहन देणे हे जागतिक कर्करोग दिवस साजरा करण्यामागील…
मेहंदळे, अनंत महादेव : ( ७ फेब्रुवारी १९२८ - २४ एप्रिल १९९२ ). महाराष्ट्रातील सुप्रसिद्ध नारदीय कीर्तनकार. पुणे जिल्ह्यातील मळवली जवळ भाजे गावी महादेव आणि पार्वतीबाई यांच्या पोटी अनंतबुवांचा जन्म…
अलेक्झांडर, सॅम्युएल : ( ६ जानेवारी १८५९—१३ सप्टेंबर १९३८ ). इंग्रज तत्त्वज्ञ. नववास्तववादी तत्त्वमीमांसेचा प्रणेता. ऑस्ट्रेलियातील सिडनी (न्यू साउथ वेल्स) येथे जन्म. वेस्ली कॉलेज, मेलबर्न येथे त्याचे शिक्षण झाले. ऑक्सफर्ड…
सोवनी, नी. वि. (Sovani, N. V.) : ( १७ सप्टेंबर १९१७ – ४ मार्च २००३ ). प्रसिद्ध भारतीय अर्थतज्ज्ञ. सोवनी यांनी पुणे येथील फर्ग्युसन कॉलेजमधून बी. ए. आणि गोखले अर्थशास्त्र…
आफळे, गोविंदस्वामी : ( ११ फेब्रुवारी १९१७ - १ नोव्हेंबर १९८८ ). समर्थ संप्रदायी राष्ट्रीय कीर्तनकार. पिढीजात कीर्तनपरंपरा असणाऱ्या आफळे घराण्यात वडील रामचंद्रबुवा आणि आई चिमुताई यांच्या पोटी सात मुलींनंतर जन्माला…
समाजमान्य मूल्यांवर अधिष्ठित असलेली न्यायाची संकल्पना म्हणजे सामाजिक न्याय होय. सामाजिक न्यायाबद्दल वेगवेगळी मते आहेत आणि ती सर्व वास्तववादी आहेत. सामाजिक न्याय ही नीतिमूल्यांवर आधारलेली संकल्पना आहे. ती सामाजिक धोरणांमध्ये,…
ऋग्वेदातील एक देवतायुग्म. माता आणि पिता यांचे प्रतीक असलेली ही देवता कायम परस्परांच्या जोडीनेच वेदांमध्ये उल्लेखलेली आहे. या देवतेशी निगडित ऋग्वेदात सहा सूक्ते आहेत. देवतांचे आईवडील अशा अर्थी विविध अभिधाने…
सॉलोमन, ग्लॅडस्टन : ( २४ मार्च १८८० – १८ डिसेंबर १९६५ ). ब्रिटिश लष्करी अधिकारी व सर जे.जे. स्कूल ऑफ आर्ट या भारतातील विख्यात कला शिक्षणसंस्थेचे संचालक. त्यांचे पूर्ण नाव…
संदेशन प्रणाली (इन्स्टंट मॅसेजिंग सेवा). यामार्फत स्मार्टफोनद्वारे आपण इंटरनेट वापरून इतर व्हॉट्सऍप वापरकर्त्याला त्वरित संदेश पाठवता व वाचता येतो. संदेशासोबतच चित्रे, गाणी, व्हिडियो व इतर प्रकारच्या फाईल्स देखील एकमेकांना पाठविता…