हर्षवर्धन (Harshavardhan)

हर्षवर्धन, सम्राट : (इ.स. कार. ६०६ ‒ ६४७). इ.स. ४६७ साली गुप्त घराण्यातील एक कर्तृत्ववान राजा स्कंदगुप्त मरण पावला. त्यानंतर गुप्त घराण्यात कोणताच शक्तिमान राजा सिंहासनावर आला नाही. यथावकाश गुप्त…

कनिष्क : (कार. इ.स. ७८ ‒ १०१). कुशान वंशातील सर्वश्रेष्ठ राजा. सम्राट अशोकाच्या मृत्यूनंतर मौर्य साम्राज्याचा ऱ्हास होऊ लागला. शुंग आणि कण्व घराण्यांच्या राज्यकाळात मगध साम्राज्याच्या दक्षिण आणि पश्चिम भागांत इतर…

चंद्रगुप्त, पहिला : (कार. इ.स. ३१८ ‒ ३३५). गुप्त साम्राज्याच्या भक्कम पायाचा रचयिता म्हणून पहिला चंद्रगुप्त ओळखला जातो. कुशाण राज्याच्या ऱ्हासानंतर भारतात अर्जुनयान, मालव, यैधेय, शिबी, कुणींद, कुलूत आणि औदुंबर…

स्वरूप आणि गृहीते : प्रस्तावना : सामरिकशास्त्राच्या अभ्यासाचा रोख हा प्रामुख्याने लष्करी शक्तीच्या वापरावर असतो. मात्र सामरिकशास्त्राची व्याप्ती ही लष्करी युद्धापुरती मर्यादित नाही. प्रशियन जनरल व युद्धशास्त्रज्ञ कार्ल फोन क्लाउझेव्हिट्स…

राष्ट्र आणि राष्ट्रभूमी यांना आदर्श मानून त्यांवर निष्ठा ठेवणारी आधुनिक राजकीय प्रणाली व त्यावर आधारलेला ध्येयवाद. एकोणिसाव्या शतकपासून, विशेषत: औद्योगिक क्रांतिनंतर, यूरोपच्या इतिहासाला दिशा देणारी एक प्रमुख प्रेरणा म्हणून राष्ट्रवादाचा…

राष्ट्र या संकल्पनेचे वैधानिक राज्यसंस्थेत होणारे स्थित्यंतर म्हणजे राष्ट्र-राज्य होय.राष्ट्र किंवा राष्ट्रीय भावना या कल्पना संधिग्ध आहेत. त्यामुळे त्यांना वैधानिक स्वरूप जेव्हा प्राप्त होते, तेव्हा राष्ट्र-राज्य अस्तित्वात येते. सार्वभौमत्व, सीमाक्षेत्र…

राष्ट्र म्हणजे सामाजिक, सांस्कृतिक आणि राजकीय अस्तित्व असलेल्या आणि त्यायोगे आपली  वेगळी ओळख निर्माण करणा‍र्‍या लोकांचा एक समुदाय. अशा समुदायातील एकात्मता ही एक मानसिक भावना असून ती संस्कृती, वंश, जात,…

हे उत्तर व्हिएटनाममधील एक रणक्षेत्र असून तिथे दि. १३ मार्च ते ८ मे १९५४ दरम्यान वसाहतवादी फ्रेंच सैन्य आणि आधुनिक कम्युनिस्ट व्हिएटनामचे सर्वेसर्वा निर्माते हो-चि-मिन्ह यांच्या स्वातंत्र्यसेनेमध्ये झालेले घनघोर युद्ध.…