कथाकाव्य : मुख्यतः कथाकथनाच्या उद्देशाने लिहिण्यात येणारे काव्य. सामान्यतः काव्याचे भावगीत किंवा भावकविता, नाट्यगीत किंवा नाट्यकाव्य व कथाकाव्य असे प्रकार केले जातात. या तीनही काव्यप्रकारांचे प्रयोजन, प्रकृती व परिणाम ही सामान्यतः भिन्नभिन्न…
एकनाथ, संत : (१५३३–१५९९). महाराष्ट्रातील एक श्रेष्ठ संतकवी. जन्म पैठण येथे. संत भानुदासांचे पणतू. वडिलांचे नाव सूर्यनारायण आणि आईचे रुक्मिणी. त्यांचे वडील मोठे पंडित असावेत, असे एक मत आहे. बालपणीच…
(लॉब्स्टर). संधिपाद संघातील कवचधारी वर्गात दशपाद (डेकॅपोडा) गणात शेवंडाचा समावेश होतो. याच गणात खेकडे, चिंगाटी आणि झिंगे यांचाही समावेश होतो. जगातील सर्व समुद्रात शेवंड आढळतात आणि ते खडकाळ, वाळूमय किंवा…
रामचंद्रन, गोपाल समुद्रम् नारायण : (८ ऑक्टोबर १९२२ - ७ एप्रिल २००१) गोपाल समुद्रम् नारायण रामचंद्रन यांचा जन्म केरळच्या एर्नाकुलम येथे जुन्या कोचीन संस्थानात झाला. वडील जी. आर. नारायण अय्यर,…
नील्स बोहर इन्स्टिट्यूट, कोपनहेगन : (स्थापना - १९२१) नील्स हेन्रिक डेविड बोहर हे विसाव्या शतकातील एक प्रसिद्ध भौतिकशास्त्रज्ञ होते. अणूतील ऋणप्रभारी इलेक्ट्रॉन (आणि धनप्रभारी प्रोटॉन) या कणांची रचना कशी असते…
नेने, यशवंत लक्ष्मण: (२४ नोव्हेंबर १९३६ - १५ जानेवारी २०१८) यशवंत लक्ष्मण नेने या भारतीय कृषी शास्त्रज्ञांचा जन्म मध्यप्रदेशातील ग्वाल्हेर येथे झाला. त्यांचे शालेय शिक्षण ग्वाल्हेरमध्येच झाले. त्यांनी ग्वाल्हेर कृषी…
लॉरेन्स, अर्नेस्ट ओरलॅंडो : (८ ऑगस्ट १९०१ ते २७ ऑगस्ट १९५८) आपल्या वयाच्या केवळ अडतिसाव्या वर्षी अतिशय मानाचा नोबेल पुरस्कार मिळविणारे अमेरिकन न्यूक्लीय शास्त्रज्ञ म्हणजे अर्नेस्ट ओरलॅंडो लॉरेन्स हे होत. न्यूक्लीय…
आपटे, हरि नारायण : (८ मार्च १८६४ - ३ मार्च १९१९). मराठीतील एक श्रेष्ठ कादंबरीकार. जन्म जळगाव जिल्ह्यातील पारोळे या गावी. शिक्षण मुंबई व पुणे येथे. शालेय जीवनातच त्यांचे इंग्रजी…
कूलम, चार्ल्स ऑगस्टीन द : (१४ जून १७३७ - २३ ऑगस्ट १८०६) चार्ल्स ऑगस्टीन द कूलम ह्यांचा जन्म फ्रान्समधील अंगुम्वा परगण्यात झाला. पॅरिस येथील माझरिन महाविद्यालयातील शिक्षणक्रम पूर्ण करून त्यांनी…
(गोट). स्तनी वर्गाच्या समखुरी गणातील बोव्हिडी कुलाच्या कॅप्रिनी उपकुलातील शेळी हा एक रवंथ करणारा प्राणी आहे. शेळी हा मेंढीच्या जवळचा प्राणी आहे. शेळी सु. ९,००० वर्षांपूर्वी नैर्ऋत्य आशियामध्ये माणसाळली गेली…
बोरलॉग, नॉर्मन (Borlaug, Norman) (२५ मार्च १९१४ ते १२ सप्टेंबर २००९) नॉर्मन बोरलॉग यांचा जन्म हॉवर्ड काउंटीतील क्रेस्को या ठिकाणी अमेरिकेतील आयोवा राज्यात झाला. त्यांचे प्राथमिक शिक्षण हॉवर्ड काउंटीतील लहानशा…
अँडरसन, फिलीप वॉरेन : (१३ डिसेंबर १९२३ - २९ मार्च २०२०) चुंबकत्व, अतिवाहकता आणि पदार्थांतील अणू-रेणूंची संरचना यांचा परस्परसंबंध उलगडणारे अमेरिकी सैद्धांतिक भौतिकशास्त्रज्ञ. चुंबकीय पदार्थ, तसेच अणू-रेणूंची अनियमित संरचना असलेले पदार्थ…
अँगस्ट्रॉम, अँडर्स योनास : (१३ ऑगस्ट १८१४ - १८ जून १८७४) स्वीडन मधील मेडलपॅड येथे अँडर्स यांचा जन्म झाला. हार्नोसंड येथे शालेय शिक्षण संपवून अँडर्स ह्यांनी उप्प्साला विद्यापीठांत प्रवेश घेतला…
अत्रे, प्रल्हाद केशव : (१३ ऑगस्ट १८९८ - १३ जून १९६९). मराठीतील अष्टपैलू साहित्यिक, शिक्षणतज्ञ, चित्रपटनिर्माते-दिग्दर्शक, वृत्तपत्रकार, वक्ते आणि नेते. सासवड (जिल्हा पुणे) ह्या गावी जन्म. सासवड, पुणे, मुबंई व…
प्रभू, नरहरी उमानाथ : (२५ एप्रिल, १९२४ ते ) नरहरी उमानाथ प्रभू भारतात, केरळच्या कालिकतमध्ये जन्मले. त्यांचे पदवीपूर्व शिक्षण मद्रासच्या लोयोला महाविद्यालयात पार पडले. अभ्यासाचे त्यांचे विषय होते शुद्ध व…