संस्कृत साहित्य

अमरुशतक : संस्कृतातील एक प्रसिद्ध शृंगारकाव्य. हे एक गीतिकाव्य आहे. याच्या कर्त्याचा उल्लेख अमरू,अमरूक अशा वेगवेगळ्या प्रकारे केला जातो. या ...

राजशेखर या काव्यशास्त्रज्ञाने ९ व्या शतकात रचलेला संस्कृत साहित्यशास्त्र विषयक ग्रंथ. इ.स. ७ व्या आणि ८ व्या शतकात भारतात होत ...

पैशाची भाषेतील बड्डकहा (संस्कृत रूप बृहत्कथा) ह्या कथाग्रंथाचा कर्ता. प्रतिष्ठान (महाराष्ट्र राज्यातील पैठण ) येथे त्याचा जन्म झाला असावा व ...

संस्कृत भाषेतील गद्यपद्यमय श्राव्य काव्य. ते मिश्रकाव्यप्रकाराहून वेगळे असून त्यात साधारणतः मनोभावात्मक विषयांचे वर्णनपद्यामध्ये, तर वर्णनात्मक विवेचन गद्यामध्ये केलेले असते ...

बृहद्देवता : वेदांगांव्यतिरिक्त वेदांचे गूढ होत चाललेले विषय उलगडून सांगणाऱ्या काही ग्रंथांपैकी एक महत्त्वाचा संस्कृत ग्रंथ म्हणजे बृहद्देवता. वेदांची सूक्ते ...

भोजनकुतूहल : भोजनकुतूहल हा एक संकलित ग्रंथ असून श्रीरघुनाथसूरी हे ह्या ग्रंथाचे कर्ते होत. हा ग्रंथ साधारण सतराव्या शतकात लिहिला ...

मल्लिनाथ : (सु. १४-१५ वे शतक) प्रख्यात संस्कृत टीकाकार. पेड्डभट्ट या नावानेही ते तेलंगणात ओळखले जात. तेलंगण राज्यातील मेडक जिल्ह्याच्या ...

एक सात अंकी संस्कृत नाटक. राजकीय विषयावरील हे एकमेव संस्कृत नाटक असून त्याचा कर्ता विशाखादत्त आहे. नाटकाच्या प्रारंभकात विशाखादत्ताने स्वत:विषयी ...

राम पाणिवाद : (१७०७-१७७५). संस्कृत व प्राकृत या भाषांमध्ये काव्य-नाटक रचियता केरळमधील प्रसिद्ध साहित्यिक. त्यांचा जन्म केरळमधील मलबार जिल्ह्यातील किल्लिक्कुरीच्ची ...

द्विवेदी, रेवा प्रसाद : (जन्म – २२ ऑगस्ट १९३५). भारतातील संस्कृत साहित्याचे गाढे अभ्यासक.संस्कृत कवी,नाटककार,कथाकार,समीक्षक आणि संशोधक म्हणून ख्यातीप्रिय. कालिदासाच्या ...

रनू, लुई : (२८ ऑक्टोबर १८९६ – १८ ऑगस्ट १९६६). फ्रेंच वेदाभ्यासक व भारतविद्यावंत.त्यांचा जन्म पॅरिसमध्ये सुशिक्षित कुटुंबात झाला. सुरुवातीच्या शिक्षणानंतर सॅयीलीमधील ...

अभ्यंकर, वासुदेवशास्त्री महादेवभट्ट : (४ ऑगस्ट १८६३ – १४ ऑक्टोबर १९४२). महाराष्ट्रातील विख्यात संस्कृत वैयाकरणी व शास्त्रसंपन्न पंडित. व्याकरणमहाभाष्य  ह्या ...

शेवटचा रूपकप्रकार. सर्व रसांच्या लक्षणांनी समृद्ध,तसेच तेरा अंगांनी युक्त आणि एक अंक असलेली तसेच एका पात्राने किंवा दोन पात्रांनी अभिनीत ...

वैद्यनाथ प्रासाद प्रशस्ति : देवकुमारिका ह्या स्त्री कवयित्रीने रचलेले संस्कृत काव्य (रचनाकाळ इ.स. १७१६). १८ वे शतक हा कवयित्रीचा कालखंड ...

शकुंतला : कविकुलगुरु  कालिदासाच्या अभिज्ञानशाकुंतल या अजरामर नाटकाची नायिका आणि महाभारतातील एक स्त्रीपात्र. तिची कथा प्रथम महाभारताच्या आदिपर्वात आलेल्या शकुंतलोपाख्यानात ...

संस्कृतमधील दशरूपकांपैकी म्हणजे दहा नाट्यप्रकारांपैकी एक रुपकप्रकार. नाट्यशास्त्राच्या चौथ्या अध्यायात म्हटले आहे की,नाट्यवेदाची निर्मिती करून तो भरतमुनींच्या स्वाधीन केल्यावर आणि ...

संस्कृत-प्राकृत भाषिक संघर्ष : इसवी सनपूर्व चौथ्या पाचव्या शतकापासून वैदिक परंपरेशी काही तत्त्वांवर विरोध करणाऱ्या जैन व बौद्ध परंपरांचा उगम झाला. जैन ...

माधव, हर्षदेव : (जन्म. २० ऑक्टोबर १९५४). भारतीय साहित्यातील आधुनिक संस्कृत कवी. नाटक, समीक्षण आणि संपादन कार्यातही त्याचे विपुल योगदान ...