आंतॉनियू बेर्नाद द ब्रागांस पेरैरा (Antonio Pereira)

पेरैरा, आंतॉनियू : (९ मे १८८३–१६ मार्च १९५५). विख्यात कायदेतज्ज्ञ व इतिहास संशोधक. ए. बी. द. ब्रागांस परैरा म्हणूनही परिचित. त्यांचा जन्म गोवा राज्यातील उत्तडे (ता. साष्टी) या गावी एका…

Read more about the article मानगड (Mangad Fort)
प्रवेशद्वार, मानगड.

मानगड (Mangad Fort)

रायगड जिल्ह्यातील एक डोंगरी किल्ला. रायगड-पुणे जिल्ह्यांच्या सीमेवर रायगड जिल्ह्यातील माणगाव तालुक्यात हा किल्ला आहे. मुंबई-गोवा महामार्गावरील माणगावपासून पुण्याकडे जाताना १० किमी. अंतरावर, तसेच पुणे-माणगाव रस्त्यावर ताम्हिणी घाट उतरल्यानंतर निझामपूर…

Read more about the article गणपती-पंतप्रधान रुपया (The Ganapati-Pantpradhan Coins of Miraj)
गणपती-पंतप्रधान रुपया, वजन ११.३३ ग्रॅम, धातू : चांदी.

गणपती-पंतप्रधान रुपया (The Ganapati-Pantpradhan Coins of Miraj)

रुपया प्रकारातील चांदीचे एक चलनी नाणे. मिरज येथील गंगाधरराव पटवर्धन या पेशव्यांच्या सरदारांनी हे नाणे पाडले. अठराव्या शतकात मराठ्यांनी आपल्या मूळ चलनव्यवस्थेसोबतच मोगली चलनव्यवस्थेचाही स्वीकार केला. त्यानुसार दैनंदिन व कमी…

Read more about the article शिवराई (Shivrai)
शिवराई नाणी.

शिवराई (Shivrai)

शिवराई : एक तांब्याचे चलनी नाणे. मराठेशाहीचे संस्थापक छत्रपती शिवाजी महाराजांनी हे नाणे पाडले. याबद्दलची नेमकी माहिती एका समकालीन डच पत्रातून मिळते. सदर पत्रातील एक उतारा खालीलप्रमाणे : ‘रायरीच्या किल्ल्यावरून…

Read more about the article कुषाणकालीन मृण्मयकला (Kushana Period : Terracotta Art)
मानवी प्रतिमा असलेले कुषाणकालीन संकल्पकुंड.

कुषाणकालीन मृण्मयकला (Kushana Period : Terracotta Art)

साधारणत: इसवी सन पहिल्या शतकाच्या प्रारंभिक दशकात कुषाणांचे विविध टोळ्यांच्या माध्यमाने उत्तर पश्चिम भारतात आगमन झाले. या टोळ्यांच्या संघाचे नेतृत्व ‘एहु-झी’ (यू-एची) (Yuezhi) टोळी करीत होती. याच टोळीच्या माध्यमातून पुढे…

Read more about the article हर्षगड (Harshgad Fort)
हर्षगड, नाशिक.

हर्षगड (Harshgad Fort)

महाराष्ट्रातील नाशिक जिल्ह्यातील किल्ला. हा नाशिक या जिल्ह्याच्या ठिकाणापासून सु. ४० किमी., तसेच इगतपुरीपासून सु. ४५ किमी. अंतरावर आहे. किल्ल्याची समुद्रसपाटीपासूनची उंची ११२० मी. आहे. हा किल्ला हरिहर या नावाने…

Read more about the article प्रबळगड (Prabalgad Fort)
प्रबळगड (जि. रायगड).

प्रबळगड (Prabalgad Fort)

रायगड जिल्ह्यातील एक गिरिदुर्ग. तो पनवेल तालुक्यात समुद्रसपाटीपासून सु. ७०७ मी. उंचीवर आहे. प्रबळगड हा मुख्य किल्ला असून त्याला लागून असलेल्या एका छोट्या खिंडीने कलावंतीण नावाचा सुळका किल्ल्याला जोडला गेला…

व्हॅटिकन (Vatican)

रोमन कॅथलिक चर्चचे सर्वोच्च धर्मप्रमुख पोप ह्यांचे अधिकृत निवासस्थान व कार्यालय. येशू ख्रिस्ताचा सर्वांत प्रमुख शिष्य प्रेषित संत पीटर ह्याने जेथे हौतात्म्य स्वीकारले, त्याच भूमीवर व्हॅटिकनची उभारणी करण्यात आली असून…

आर्मीन डेल कायजर  (Armin Dale Kaiser)

कायजर, आर्मीन डेल :    (१० नोव्हेंबर १९२७ – ५ जून २०२०) आरमिन डेल कायजर यांचा जन्म  अमेरिकेच्या ओहायो राज्यात पिक्वा येथे झाला. शालेय काळात त्यांचा छंद स्फोटकांवर प्रयोग करणे…

डिडिरिक वॅन दे वॉल्झ योहानस (Diderik van der Waal Johannes)

योहानस डिडिरिक वॅन दे वॉल्झ :   (२३ नोव्हेंबर १८३७ - ८ मार्च १९२३) ऊष्मागतिकीतील एक अतिशय महत्त्वाचं समीकरण एकोणिसाव्या शतकातील ज्या डच शास्त्रज्ञाच्या नावाने प्रसिद्ध आहे तो शास्त्रज्ञ म्हणजे…

जे. क्रेग व्हेन्टर इन्स्टिट्यूट (J. Craig Venter Institute)

जे. क्रेग व्हेन्टर इन्स्टिट्यूट : ( स्थापना - २००६ ) जे. क्रेग व्हेन्टर इन्स्टिट्यूट जनुकविज्ञानातील एक अग्रगण्य संशोधनसंस्था आहे. जॉन क्रेग व्हेन्टर ($-John Craig Venter, १९४६-) या अमेरिकन जैवतंत्रज्ञ व…

क्युरी इन्स्टिट्यूट, पॅरिस (Institute Curie, Paris)

इन्स्टिट्यूट क्युरी, पॅरिस : (स्थापना – १९०९) पॅरिस येथील क्युरी इन्स्टिट्यूटची सुरुवात १९०९मध्ये रेडियम ह्या किरणोत्सर्गी मूलद्र्व्याच्या प्रणेत्या मेरी क्युरी ह्यांच्या संशोधन कार्यासाठी, पॅरिस विश्वविद्यालय आणि पाश्चर इन्स्टिटयूट ह्यांच्या संयुक्त…

डालेन गुस्ताव्ह (Gustaf Dalén)

गुस्ताव्ह डालेन : (३० नोव्हेंबर १८६९ - ९ डिसेंबर १९३७) एका प्रथितयश जागतिक दर्जाच्या उद्योगाचे प्रमुख कार्यकारी अधिकारी आणि उद्योजक म्हणून ज्यांनी आपले आयुष्य व्यतीत केले असे नोबेल पुरस्कार विजेते स्विडीश…

हनुमानासन (Hanumanasana)

एक आसनप्रकार. या आसनामध्ये शरीराचा आकार (विशेषत: पायांमधील अंतरामुळे होणारा शरीराचा आकार) हा झेप घेतलेल्या हनुमानासारखा दिसतो म्हणून या आसनाला हनुमानासन असे म्हणतात. कृती : आसनपूर्व स्थितीसाठी जमिनीवरील बैठकीवर (सतरंजीवर)…

हलासन (Halasana)

एक आसनप्रकार. शेतात नांगरणीसाठी जो नांगर (हल) वापरतात त्याप्रमाणे या आसनाच्या अंतिम स्थितीत शरीराचा आकृतीबंध भासतो, म्हणून या आसनास हलासन हे नाव दिलेले आहे. हलासन हे प्रचलित आसन असले तरी…