अक्षय रमणलाल देसाई (A. R. Desai)

दहा वर्षांच्या शालेय अभ्यासक्रमाचे व व्यवस्थेचे परीक्षण करण्यासाठी नेमण्यात आलेली एक समिती. ही समिती १९७७ मध्ये गुजरात विद्यापीठाचे तत्कालीन कुलगुरू ईश्वरभाई पटेल यांच्या अध्यक्षतेखाली नेमण्यात आली. या समितीस ‘पुनरावलोकन समिती’…

आपले विचार, भावना अथवा इतर माहिती अन्य व्यक्तींपर्यंत प्रभावीपणे पोहोचविण्याचे एक कौशल्य किंवा प्रक्रिया. जागतिक आरोग्य संघटनेने मानवी जीवन सुकर होण्यासाठी व बालकाच्या जीवनाला योग्य वळण लावण्यासाठी दहा दिशादर्शक मूलभूत…

अध्यापन कार्य यशस्वीपणे पार पडण्यासाठी शिक्षणक्षेत्रात उदयास आलेली एक नवीन संकल्पना किंवा दृष्टिकोण. ही संकल्पना जटिल मानव-यंत्रणेच्या संदर्भातील संशोधन आणि विकासाच्या संदर्भात दुसऱ्या महायुद्धाच्या काळात उदयास आली. पूर्वी या प्रणालीचा…

ब्रुनर, जेरोम  (Bruner, Jerome) : (१ ऑक्टोबर १९१५ ते ५ जून २०१६). प्रसिद्ध अमेरिकन शिक्षणशास्त्रज्ञ व मानसशास्त्रज्ञ. जेरोम यांचा जन्म अमेरिकेतील न्यूयॉर्क येथे एका मध्यमवर्गीय कुटुंबात हरमन व रोज ब्रुनर…

सामाजिक आणि वर्तनविज्ञानातील समस्यांचा अभ्यास करण्यासाठीचे एक उपागम. हे उपागम व्याख्यावादी दार्शनिक गृहितांवर (अभिगृहित किंवा विश्वदर्शन) किंवा विचारसरणीवर आधारित आहे. या उपागमाबरोबरच संख्यात्मक उपागम आणि मिश्र पद्धती उपागम हेसुद्धा प्रचलित…

केंद्र शासनाची सर्वांत जुनी आणि सर्वांत महत्त्वाची शैक्षणिक सल्लागार संस्था. तिची स्थापना इ. स. १९२० मध्ये कोलकाता विद्यापीठ आयोगाच्या शिफारसीवरून करण्यात आली; मात्र देशावरील आर्थिक संकटामुळे अथवा अर्थव्यवस्थेचा एक उपाय…

राष्ट्राची उपलब्ध साधनसामुग्री व लोकसंख्या यांचा मेळ घालून जास्तीत जास्त चांगल्या प्रकारचे जीवनमान प्राप्त करून घेण्यासाठी आवश्यक असलेले शिक्षण म्हणजे लोकसंख्या शिक्षण. वैज्ञानिकांच्या अनुमानानुसार पृथ्वीची निर्मिती सुमारे ४५७ कोटी वर्षांपूर्वी…

संयुक्त राष्ट्र संघाच्या शैक्षणिक, वैज्ञानिक व सांस्कृतिक संघटनेची शैक्षणिक विकासार्थ एक महत्त्वपूर्ण योजना. मानव होण्यासाठी अध्ययनाची आवश्यकता असून शिक्षणाचा मुख्य उद्देश शाश्वत अर्थात चिरंतर विकास असा संयुक्त राष्ट्रसंघाने मत मांडले.…

विविध परिसंस्था प्रणालीच्या परस्पर संबंधांचे अध्ययन करणारी एक शाखा. यामध्ये मानवी स्वभाव, परस्पर संबंध आणि पर्यावरणीय समस्यांचे अन्वेषण करून त्यांना विविध विषयांमध्ये एकत्रित केले जाते. पर्यावरण म्हणजे पृथ्वीवरील विशिष्ट भागाशी…