सत्ता (Power)

योगाच्या क्षेत्रातील एक अग्रगण्य संस्था. दी लोणावळा योग इन्स्टिट्यूट (इंडिया) ही संस्था डॉ. मनोहर लक्ष्मण घरोटे यांनी १ जून १९९१ रोजी स्थापन केली. या संस्थेला परमहंस माधवदास महाराज आणि स्वामी…

जनार्दनस्वामी : (१८ नोव्हेंबर १८९२ — २ जून १९७८). जनार्दनस्वामी यांचे पूर्वाश्रमीचे नाव जनार्दन गोडसे असे होते. त्यांचा जन्म महाराष्ट्रातील सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील कवठी ह्या गावी झाला. जनार्दनस्वामी यांनी वेद, वेदान्त,…

योगशास्त्रासंदर्भात काम करणारी एक संस्था. योगशास्त्राचा प्रचार व प्रसार करण्याच्या दृष्टीने १९६० मध्ये वैद्यराज बाळासाहेब लावगनकर यांनी नाशिकमध्ये योग विद्या धाम या संस्थेची स्थापना केली. सध्या ही संस्था १५९ शहरांतून…

हठयोगातील ग्रंथात आढळणाऱ्या प्राणायामांपैकी उज्जायी हा एक सुलभ प्राणायाम आहे. या प्राणायामाचे वैशिष्ट्य असे की यामध्ये इतर प्राणायामांपेक्षा बंधने कमी व लाभ अधिक आहेत. म्हणूनच हठप्रदीपिकेत असे म्हटले आहे की,…

प्राणायामात जेव्हा चंद्रनाडीने म्हणजे डाव्या नाकपुडीने पूरक व रेचक केला जातो, त्यास चंद्राभ्यास किंवा चंद्रभेदन प्राणायाम असे नाव आहे. चंद्रनाडीने म्हणजेच ईडा किंवा सव्य नाडीने श्वास ग्रहण केला असताना शरीरात…

अरिष्ट म्हणजे मरणसूचक चिन्ह. भारतीय तत्त्वज्ञान व आयुर्वेद शास्त्रानुसार जन्म आणि मृत्यू या अपघाताने होणाऱ्या किंवा आकस्मिक होणाऱ्या घटना नसून त्यामागे निश्चित कारणमीमांसा असते. एखाद्या जीवाला दीर्घायुष्य प्राप्त होते, तर…

शुक्ल यजुर्वेदाशी संबंधित उपनिषद्. या उपनिषदात एकूण पाच ब्राह्मण आहेत. येथे ब्राह्मण हा शब्द अध्याय किंवा भाग या अर्थी वापरला आहे. या उपनिषदात महर्षी याज्ञवल्क्य आणि भगवान् आदित्य (सूर्यनारायण) या…

तत्त्वसमाससूत्र हा सूत्ररूप ग्रंथ इसवी सनाच्या चौदाव्या किंवा पंधराव्या शतकात निर्माण झाला. त्याच्या कर्त्याविषयी निश्चित माहिती उपलब्ध नाही. काही विद्वानांच्या मते हा ग्रंथ कपिलमुनींचीच रचना आहे. प्राचीन सांख्य ग्रंथात तसेच…