लळिताम्बिका अंतर्जनम् : (३० मार्च १९०९- ६ फेब्रुवारी १९८७). आधुनिक मलयाळम् कवयित्री, कथाकार, कादंबरीकर्त्री व सामाजिक कार्यकर्त्या. कोट्टवट्टम् (जि. क्विलॉन, केरळ) येथे एका साहित्यिक कुटुंबात जन्म. त्यांचे वडील पी.के.दामोदरन्पोट्टी आणि…
लक्ष्मीश : (सोळावे शतक). कन्नडमध्ये जैमिनि-भारताची (कृष्णचरितामृत) रचना करणारा प्रख्यात वैष्णव कवी. त्याचे मूळ गाव व त्याचा काल यांविषयी अभ्यासकांत एकमत नाही. सूरापूरजवळील देवपूर, की चिकमगळूर जिल्ह्यातील कडूर तालुक्यातील देवनूर,…
लल-द्यद : (सु. १३३५-८४). गूढवादी काश्मीरी शैव परंपरेतील संत कवयित्री. लल्ला दिदी, लल्लयोगीश्वरी, लल्लेश्वरी, लल-द्यद वा लला-आरिफ (साक्षात्कारी लला) इ. नावांनीही ती प्रसिद्ध आहे. तिचा जन्म श्रीनगरच्या आग्नेयीस सु. ६…
रुद्रभट्ट : (सु. बारावे शतक). एक कन्नड स्मार्त ब्राह्मण कवी. होयसळ वंशातील राजा वीर बल्लाळच्या (कार. ११७२−१२९९) चंद्रमौळी नावाच्या मंत्र्याचा हा आश्रित असावा. याने जगन्नाथ विजय (११८०) नावाचे चंपूकाव्य रचले.…
श्ट्रेझमान, गुस्टाव्ह : (१० मे १८७ – ८३ ऑक्टोबर १९२९). जर्मन उदारमतवादी मुत्सद्दी व जागतिक शांततेच्या नोबेल पारितोषिकाचा सहमानकरी (१९२६). जन्म बर्लिन येथे. त्याच्या वडिलांचा हॉटेल-व्यवसाय होता. सुरूवातीचे शिक्षण बर्लिनमध्ये.…
सय्यद, सर अली इमाम : (११ फेबुवारी १८६९-२७ ऑक्टोबर १९३२). भारतीय स्वातंत्र्यचळवळीतील मुस्लिम लीगचे एक नेते व कायदेपंडित. त्यांचा जन्म धार्मिक परंपरा असणाऱ्या सधन कुटुंबात पाटणा जिल्ह्यातील (बिहार राज्य) नेवरा…
रनो, ल्वी : (२१ मे १८४३–८ फेब्रुवारी १९१८). फ्रेंच विधिज्ञ आणि जागतिक शांततेच्या नोबेल पारितोषिकाचा सहमानकरी. त्याचा जन्म ओतूं, फ्रान्स येथे मध्यमवर्गीय कुटुंबात झाला. विश्वविद्यालयीन शिक्षण घेऊन त्याने कायद्याची उच्च…
ऑल पार्टी हिल लीडर्स कॉन्फरन्स : असमिया आणि हिंदी या दोन भाषांना राज्य शासनाची अधिकृत भाषा म्हणून मान्यता देण्याचा आसाम राज्य सरकारच्या विधेयकाला आसामच्या खासी, गारो आणि मिझो या डोंगरी…
अखिल भारतीय संस्थानी प्रजापरिषद : स्वातंत्र्यपूर्व काळातील ब्रिटीश भारतातील विविध संस्थानांतील प्रश्नांना मांडणारी परिषद. वेठबिगार, स्थानिक जुलूम व अन्याय यांविरूद्ध काही संस्थानांतून हळूहळू चळवळी होऊ लागल्या परंतु संस्थानिकंचे धोरण त्या…
धुळवड : (धूलिवंदन). एक भारतीय लोकोत्सव. फाल्गुनातील पौर्णिमेच्या दिवशी सुरू होणाऱ्या होळी पौर्णिमा किंवा होलिकोत्सवाचा एक भाग म्हणून फाल्गुन वद्य प्रतिपदेस धुळवड साजरी करतात. या उत्सवाचा संबंध कामदहनाशी जोडला जातो.…
इटलीतील दुसऱ्या क्रमांकाचे मोठे सरोवर. समुद्रसपाटीपासून १९३ मी. उंचीवर हे सरोवर स्थित आहे. या सरोवराची लांबी ५४ किमी., रुंदी ११ किमी., सरासरी खोली १७७ मी. आणि कमाल खोली ३७२ मी.…
प्रवचन : देवतेची पूजा वा भजन करीत असता पुरोहित, आचार्य वा गुरू पूजेतील किंवा भजनातील मंत्र वा स्तोत्र यांचा अर्थ पूजासमारंभात किंवा भजनसमारंभात भागीदार असलेले जे जन असतात, त्यांना सांगतात,…
इसाप : (इ. स. पू. सहावे शतक). ग्रीक नीतिकथाकार. हिरॉडोटसच्या मते हा बुद्धाचा समकालीन होय. इसाप हा एक गुलाम होता. त्याच्या मालकाचे नाव इआडमॉन. इसापने त्याच्या कथा बहुधा कधीच लिहून काढल्या नसाव्यात.…
फंग मंग लूंग : (१५७५–१६४६). चिनी देशभक्त आणि लोकसाहित्याचा संकलक, संपादक व लेखक. त्याच्या जीवनाविषयी फारशी माहिती उपलब्ध नाही. तथापि त्याचा जन्म सू-जन् ह्या शहरात झाला. जांग्‌शू प्रांतातील वू जिल्ह्याचा…
गोपसाहित्य : (पास्टोरल लिटरेचर). पश्चिमी साहित्यात ‘पास्टोरल’ म्हणजे मेंढपाळी जीवनाशी संबंधित अशा काव्याची व साहित्याची जुनी परंपरा दर्शविली जाते. इ. स. पू. तिसऱ्या शतकात थिऑक्रिटस या ग्रीक कवीने सिसिलीतील मेंढपाळांसंबंधी…