अनुरूपा (Anurupa)

अनुरूपा

ही संकल्पनात्मक संज्ञा भरतमुनींनी त्यांच्या नाट्यशास्त्र  या ग्रंथात मांडलेली आहे. या ग्रंथात भरतमुनींनी स्त्री-पुरुष पात्रांच्या निवडीसंदर्भात अनुरूपा, विरूपारुपानुसारिणी ...
इब्राहिम अल्काझी (Ebrahim Alkazi)

इब्राहिम अल्काझी

अल्काझी, इब्राहिम : (१८ ऑक्टोबर १९२५ – ४ ऑगस्ट २०२०). आधुनिक भारतीय नाट्यसृष्टीत मूलभूत कार्य करणारे रंगकर्मी आणि राष्ट्रीय नाट्य ...
केशवराव भोसले (Keshavarao Bhosale)

केशवराव भोसले

भोसले, केशवराव : (९ ऑगस्ट १८९० – ४ ऑक्टोबर १९२१). मराठी संगीत रंगभूमीवरील एक सुप्रसिद्ध गायक नट. त्यांचा जन्म कोल्हापूर ...
छोटा गंधर्व (Chhota Gandharva)

छोटा गंधर्व

छोटा गंधर्व : (१० मार्च १९१८– ३१ डिसेंबर १९९७). मराठी रंगभूमीवरील नामवंत गायक नट. ‘सौदागर’ ह्या नावानेही परिचित. संपूर्ण नाव ...
जागतिक रंगभूमी दिवस (World Theatre Day)

जागतिक रंगभूमी दिवस

नाटक या कलेबाबत जनजागृती करण्यासाठी २७ मार्च हा दिवस जागतिक रंगभूमी दिवस म्हणून जगभरामध्ये साजरा केला जातो. अभिनितकला माध्यमातील सर्व ...
नाट्यशास्त्रातील नृत्यविषयक संदर्भ (Dance context in Natyashastra)

नाट्यशास्त्रातील नृत्यविषयक संदर्भ

नाट्यशास्त्रातील नृत्यविषयक संदर्भ : शास्त्रपरंपरेत स्वतंत्र शास्त्र म्हणून समावेश केलेल्या नृत्य ह्या विषयाचे ठोस संदर्भ आपल्याला भरतमुनींचे नाट्यशास्त्र ह्या ग्रंथामध्ये ...
नारदीय शिक्षा (Nardiya Shiksha)

नारदीय शिक्षा

संगीतशास्त्रावरील प्राचीन संस्कृत ग्रंथ. यासनारदी शिक्षा असेही म्हणतात. त्याचा लेखनकाल व कर्ता याविषयी मतभिन्नता असून निश्चित माहिती ज्ञात नाही. काही ...
प्रहसन (Farce)

प्रहसन 

प्रहसन : नाट्यशास्त्राच्या अठराव्या अध्यायात नाट्याच्या लक्षणांद्वारे होणारे दहा प्रकार भरताने सांगितले आहेत. त्यांनाच दशरूपक अशी संज्ञा आहे. काव्याच्या केवळ ...
ब्रॉडवे (Broad Way)

ब्रॉडवे

ब्रॉडवेवरील नाट्यगृहे न्यूयॉर्क शहरातील लोकप्रिय नाट्यगृहांच्या समूहास / परिसरास (डिस्ट्रिक्ट) दिलेली संज्ञा. अमेरिकेच्या संयुक्त संस्थानातील ते एक व्यावसायिक रंगभूमीचे प्रमुख ...
रूपक (Rupak)

रूपक

रूपक: रूपक ह्या शब्दासाठी मराठीत नाटक हा शब्द सर्वसाधारणपणे वापरला जातो. भरतमुनींच्या नाट्यशास्त्रात ‘रूप’ हा शब्द वापरलेला आहे.रूप व रूपक ...
रूपानुसारिणी (Rupanusarini)

रूपानुसारिणी

ही संकल्पनात्मक संज्ञा भरतमुनींनी त्यांच्या नाट्यशास्त्र या ग्रंथात मांडलेली आहे. या ग्रंथात भरतमुनींनी स्त्री-पुरुष पात्रांच्या निवडीसंदर्भात पात्राच्या आंतर्बाह्य गुणांचा व ...
वसंत शंकर कानेटकर (Vasant Shankar Kanetkar)

वसंत शंकर कानेटकर

कानेटकर, वसंत शंकर : (२० मार्च १९२२ – ३० जानेवारी २००१). लोकप्रिय मराठी नाटककार, लेखक, कादंबरीकार आणि विचारवंत. त्यांचा जन्म ...
वामन माधवराव केंद्रे (Waman Madhavrao Kendre)

वामन माधवराव केंद्रे

वामन केंद्रे केंद्रे, वामन माधवराव : (१७ जानेवारी १९५७). महाराष्ट्रातील एक विख्यात नाट्यदिग्दर्शक, नाट्यअभ्यासक, नाट्यप्रशिक्षक. त्यांचा जन्म मध्यमवर्गीय कुटुंबात दरडगाव ...
विजया मेहता (Vijaya Mehata)

विजया मेहता

मेहता, विजया : (४ नोव्हेंबर १९३४ ). सुप्रसिद्ध नाट्य व चित्रपट दिग्दर्शिका, अभिनेत्री आणि नाट्यप्रशिक्षक. पूर्वाश्रमीच्या विजया जयवंत. त्या नाट्यक्षेत्रात ...
विनायक रामचंद्र हंबर्डे (Vinayak Ramchandra Hambarde)

विनायक रामचंद्र हंबर्डे

हंबर्डे, विनायक रामचंद्र : (२३ एप्रिल १९०८ – १९ नोव्हेंबर १९६३). वैदर्भीय मराठी नाटककार, कादंबरीकार व संपादक. अमरावतीजवळील बडनेरा या ...
विरूपा (Virupa)

विरूपा

ही संकल्पनात्मक संज्ञा भरतमुनींनी त्यांच्या नाट्यशास्त्र  या ग्रंथात मांडलेली आहे. या ग्रंथात भरतमुनींनी स्त्री-पुरुष पात्रांच्या निवडीसंदर्भात अनुरूपा, विरूपा व रुपानुसारिणी ...
विश्वनाथ भालचंद्र देशपांडे (Vishwanath Bhalchandra Deshpande)

विश्वनाथ भालचंद्र देशपांडे

देशपांडे, वि. भा. : (३१ मे १९३८ – ९ मार्च २०१७). महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध नाट्यसमीक्षक. नाट्यक्षेत्रात ते ‘विभा’ म्हणून ओळखले जात ...
शफाअत खान (Shafaat Khan)

शफाअत खान

खान, शफाअत : (२१ नोव्हेंबर १९५२). आधुनिक मराठी प्रायोगिक नाटककार, नाट्यदिग्दर्शक व नाट्यप्रशिक्षक. त्यांचा जन्म मध्यमवर्गीय कुटुंबात सावंतवाडी (सिंधुदुर्ग जिल्हा) ...