प्रभा गणोरकर (Prabha Ganorkar)

झिओलाइट गटातील ह्यूलँडाइट हे एक टेक्टोसिलिकेटी (Tectosilicates) खनिजमाला. या अगोदर हे स्वतंत्र कॅल्शियमयुक्त झिओलाइट गटातील खनिज गणले जायचे, परंतु नंतर अनेक खनिजांचा हा समुही गट असल्याचे लक्षात आल्यानंतर, याला मालागट…

स्पिनेल गटातील हे द्वितियक व तृतीयक मँगॅनिजचे जटिल ऑक्साइड असलेले प्राथमिक खनिज आहे. याचे स्फटिक, चतुष्कोणीय असून पुष्कळदा जुळे स्फटिक आढळतात. ते कणमय वा संहत (घट्ट) रूपांतही आढळते. रा. सं.…

स्फीन हे खनिज टिटॅनियम व कॅल्शियम यांचे ऑर्थोसिलिकेट आहे. याचे स्फटिक एकनताक्ष प्रणालीचे व पाचरीच्या आकाराचे असतात आणि त्यांची ठेवण (स्वरूप) भिन्न प्रकारची असते. हे खनिज चांगले स्फटिकीकरण झालेले किंवा…

जस्ताचे हे खनिज पूर्वी जस्त धातू मिळविण्यासाठी वापरीत. त्याचे स्फटिक समांतरषट्फलकीय अथवा विषम त्रिभुजफलकी समूहाचे असून ते लहान असतात. ते बहुधा मूत्रपिंडाकार व कधीकधी गुच्छाकार, झुंबराकार, स्फटिकी पुटे व मधमाश्यांच्या…

बेरियम धातूसह मँगॅनीज धातूचे ऑक्साइड खनिज (Ba (Mn4+6 Mn3+2) O16). स्फटिक एकनताक्ष व लहान प्रचिनाकार; ते धाग्याप्रमाणे तंतुरूपातही आढळते. रंग काळा वा रुपेरी करडा; कस काळा भंगुर; चमक मंद धातूसारखी;…

हेल्व्हाइट हे बेरिलियमचे सिलिकेट खनिज डॅनॅलाइट व जेंथेल्व्हाइट (रा.सं. लोहासह) या खनिजांशी समरूप आहे. त्याचे स्फटिक घनीयचतुष्फलकीय असून स्फटिकांशिवाय ते गोल पुंजांच्या रूपातही आढळते. त्याचे पाटन अंधुक; भंजन अनियमित ते…