भोपळा (Pumpkin)

कुकर्बिटेसी कुलातील कुकर्बिटा प्रजातीमधील वनस्पतींच्या फळांना सामान्यपणे भोपळा म्हणतात. या वनस्पतींच्या बहुतेक जाती लांब वाढणाऱ्या वेली असून त्यांची खोडे काटक व चौरसाकार असतात. फळांवरील कवच कठीण असून आत रवाळ व…

ॲरॅकेसी कुलातील भेर्ली माड या वनस्पतीचे शास्त्रीय नाव कॅरिओटा यूरेन्स आहे. नारळ व ताड हे वृक्षदेखील ॲरॅकेसी कुलात मोडतात. भेर्ली माडाची पाने माशांच्या शेपटीसारखी दिसतात, म्हणून त्याला इंग्रजी भाषेत ‘फिश…

एक फळभाजी. भेंडी ही वर्षायू वनस्पती माल्व्हेसी कुलातील असून तिचे शास्त्रीय नाव अबेलमोशस एस्कुलेंटस  आहे. कापूस व जास्वंद या वनस्पतीदेखील या कुलात येतात. भेंडी मूळची आफ्रिकेतील असून जगातील सर्व उष्ण…

भुईशिरड ही वनस्पती ॲमारिलिडेसी कुलातील असून तिचे शास्त्रीय नाव क्रायनम एशियाटिकम आहे. तिला नागदवणा असेही म्हणतात. भुईशिरड मूळची यूरोपीय देश, भारत, पाकिस्तान व श्रीलंका येथील असून तेथे रानटी अवस्थेत आढळते.…

लवंग ही वनस्पती मिर्टेसी कुलातील असून तिचे शास्त्रीय नाव यूजेनिया कॅरिओफायलाटा (सायझिजियम ॲरोमॅटिकम) आहे. ती मूळची इंडोनेशियातील मोलूकू बेटांवरील असून तिची व्यापारी लागवड इंडोनेशिया, सेशेल्स, भारत, वेस्ट इंडीज, पाकिस्तान, श्रीलंका,…

रुद्राक्ष हा एलिओकार्पेसी कुलातील वृक्ष असून त्याचे शास्त्रीय नाव एलिओकार्पस गॅनिट्रस आहे. त्याला रुधिरावृक्ष असेही म्हणतात. एलिओकार्पस प्रजातीत सु. ३५० जाती असून भारतामध्ये ३०–४५ जाती आढळतात. त्यांपैकी रुद्राक्ष ही एक…

मोहरी ही वनस्पती ब्रॅसिकेसी कुलातील असून तिचे शास्त्रीय नाव ब्रॅसिका नायग्रा आहे. कोबी व फुलकोबी या वनस्पतीदेखील याच कुलातील आहेत. मोहरी मूळची भूमध्य सामुद्रिक प्रदेशातील असून गेली हजारो वर्षे ती…

मोह हा वृक्ष सॅपोटेसी कुलातील असून त्याचे शास्त्रीय नाव मधुका लाँगिफोलिया आहे. बकुळ व चिकू हे वृक्षदेखील सॅपोटेसी कुलातील आहेत. मोह वृक्ष मूळचा भारतातील आहे. निलगिरी पर्वतापासून हिमालयाच्या शिवालिक रांगांपर्यंतच्या…

लिंबू वर्गातील एक वनस्पती. मोसंबे वृक्ष रूटेसी कुलातील असून त्याचे शास्त्रीय नाव सिट्रस लिमेटा आहे. तो मूळचा आशियातील असून भूमध्य समुद्राच्या परिसरात मोठ्या प्रमाणात लागवडीखाली आहे. त्याच्या फळांना सामान्यपणे मोसंबी…

भुईरिंगणी ही वनस्पती सोलॅनेसी कुलातील असून तिचे शास्त्रीय नाव सोलॅनम झँथोकार्पम आहे. सोलॅनम प्रजातीत सु. १,५०० जाती असून भारतात त्यांपैकी सु. ४० जाती आढळतात. भारत, पाकिस्तान, नेपाळ, श्रीलंका, ऑस्ट्रेलिया, मलेशिया,…

शेंगदाण्यांसाठी वाढविले जाणारे क्षुप. भुईमूग ही वनस्पती फॅबेसी कुलातील असून तिचे शास्त्रीय नाव ॲरॅचिस हायपोजिया आहे. ती मूळची दक्षिण अमेरिकेतील असून सु. २००० वर्षांपूर्वीपासून ‍तिची लागवड करीत असल्याचा उल्लेख आहे.…