मिठाचा सत्याग्रह
भारतीय स्वातंत्र्यसंग्रामातील म. गांधींच्या नेतृत्वाखालील सर्वांत मोठे आणि दीर्घकालीन (१९३०–३४) जनता आंदोलन. ‘दांडी यात्राʼ किंवा ‘दांडी मार्चʼ म्हणूनही हे आंदोलन ...
मुक्तद्वार धोरण
अमेरिकेचे चीनच्या बाजारपेठविषयीचे जागतिक धोरण. अमेरिकेने १८९९ आणि १९०० मध्ये सर्व राष्ट्रांसमोर चीनची बाजारपेठ व्यापारासाठी सर्वांना मुक्त असावी, असा प्रस्ताव ...
मॅथ्यू कॅलब्रेथ पेरी
पेरी, मॅथ्यू कॅलब्रेथ : (१० एप्रिल १७९४ – ४ मार्च १८५८). एक अमेरिकन नाविक अधिकारी. त्याचा जन्म न्यूपोर्ट (र्होड-आयलंड) येथे ...
मेजी
मेजी : (३ नोव्हेंबर १८५२ — ३० जुलै १९१२). जपानी सम्राट (कार. १८६७–१९१२) व आधुनिक जपानचा एक शिल्पकार. त्याचे मूळ ...
मेन्शेव्हिक
रशियन साम्यवाद समर्थक एक प्रमुख राजकीय गट. रशियामध्ये विभिन्न राजकीय विचारसरणीचे पक्ष होते. निरंकुश आणि दमनात्मक परिस्थिती असूनदेखील तेथे राजकीय ...
मोशे दॅयान
दॅयान, मोशे : (२० मे १९१५ – १६ ऑक्टोबर १९८१). इझ्राएलचा एक सेनानी व मुत्सद्दी. त्याचा जन्म सधन ज्यू कुटुंबात ...
मौंट स्ट्यूअर्ट एल्फिन्स्टन
एल्फिन्स्टन, मौंट स्ट्यूअर्ट : (६ ऑक्टोबर १७७९—२० नोव्हेंबर १८५९). ब्रिटिशांकित हिंदुस्थानातील मुंबई प्रांताचा गव्हर्नर. कार्यक्षम प्रशासक, मुत्सद्दी व इतिहासकार. तो ...
याकॉप क्रिस्टोफ बुर्कहार्ट
बुर्कहार्ट, याकॉप क्रिस्टोफ : (२५ मे १८१८ — ८ आगॅस्ट १८९७). प्रसिद्ध स्विस इतिहासकार व इटालियन प्रबोधनाचा एक श्रेष्ठ मीमांसक ...
याल्टा परिषद
याल्टा परिषद : दुसऱ्या महायुद्धाच्या अखेरच्या काळात याल्टा (क्रिमिया–सोव्हिएट रशिया) येथे तीन बड्या दोस्त राष्ट्रांत झालेली परिषद. ब्रिटिश पंतप्रधान विन्स्टन ...
युआन-शृ-खाय्
युआन-शृ-खाय् : (१६ सप्टेंबर १८५९ — ६ जून १९१६). प्रजासत्ताक चीनचा पहिला अध्यक्ष (१९१२−१६), मुत्सद्दी व लष्करी नेता. हूनान् प्रांतातील ...
यूझेफ पिलसूतस्की
पिलसूतस्की, यूझेफ : (५ डिसेंबर १८६७–१२ मे १९३५). पोलंडमधील एक क्रांतिकारक, मुत्सद्दी व लष्करी सेनानी (मार्शल). पोलंडच्या रशियाविरुद्ध झालेल्या स्वातंत्र्यलढ्यात ...
यूरोपीय संघ
नेपोलियनच्या पाडावानंतर व्हिएन्ना परिषदेने दृढ केलेली यूरोपची राजकीय प्रतिष्ठा व प्रादेशिक विभागणी स्थिरस्थावर करण्यासाठी यूरोपीय राजांनी ढोबळमानाने एकमेकांत केलेला एक ...
योझेफ पाउल गोबेल्स
गोबेल्स, योझेफ पाउल : (२९ ऑक्टोबर १८९७ – १ मे १९४५). जर्मनीतील नाझी पक्षाचा प्रमुख प्रचारक व मुत्सद्दी. ऱ्हाइनलँडमधील राइट ह्या ...
योहान गुस्टाफ ड्रॉइझेन
ड्रॉइझेन, योहान गुस्टाफ : (६ जुलै १८०८–१९ जून १८८४). प्रसिद्ध जर्मन इतिहासकार व मुत्सद्दी. ट्रेप्टो (पॉमेरेनीया) येथे प्रशियन कुटुंबात जन्म ...
रक्तहीन राज्यक्रांति
इंग्लंडमध्ये इ. स. १६८८ साली मानवी रक्ताचा एक थेंबही न सांडता झालेली राज्यक्रांती. या क्रांतीचा उल्लेख वैभवशाली राज्यक्रांती असाही केला ...
रघुनाथ पांडुरंग करंदीकर
करंदीकर, रघुनाथ पांडुरंग : (२१ ऑगस्ट १८५७ – २४ एप्रिल १९३५). व्यासंगी कायदेपंडित, स्वातंत्र्य चळवळीतील प्रभावी नेते, साहित्यिक आणि लोकमान्य ...
रमेशचंद्र मजुमदार
मजुमदार, रमेशचंद्र : (४ डिसेंबर १८८८ — ११ फेब्रवारी १९८०). भारतातील एक थोर व परखड बंगाली इतिहाकार. त्यांचा जन्म बंगालमध्ये (विद्यमान ...
राघोजी भांगरे
भांगरे, राघोजी : ( ८ नोव्हेंबर १८०५ – २ मे १८४८ ). महाराष्ट्रातील एक प्रसिद्ध क्रांतिकारक. त्यांचा जन्म अहमदनगर जिल्ह्यातील ...
राजमोहिनी देवी
राजमोहिनी देवी : (७ जुलै १९१४ – ६ जानेवारी १९९४). छत्तीसगडमधील सामाजिक कार्यकर्त्या. त्यांचा जन्म प्रतापपूर येथे झाला. त्यांच्या वडिलांचे ...
राणी इंदुमती
राणी इंदुमती : (६ डिसेंबर १९०६ – ३० नोव्हेंबर १९७१). कोल्हापूर संस्थानातील शैक्षणिक व सामाजिक सुधारणांच्या पुरस्कर्त्या. त्यांचा जन्म सासवड ...