मानसशास्त्र

हा व्यक्तिमत्त्व मानसशास्त्रातील एक गुणविशेष (trait) सिद्धांत आहे. हा सिद्धांत हान्स यूर्गन आयसेंक/आयझेंक (Hans Jürgen Eysenck, १९१६–१९९७) या जन्माने जर्मन ...

रोगांचे आंतरराष्ट्रीय वर्गीकरण : जागतिक पातळीवरील आरोग्याचा दर्जा आणि रोगांचे प्रमाण व प्रादुर्भाव यांचा मापदंड ठेवणारी प्रणाली म्हणजे ‘आयसीडी’. तिच्याद्वारे सर्व ...

होर्नाय, कारेन : (१६ सप्टेंबर १८८५–४ डिसेंबर १९५२). अमेरिकन मनोविश्लेषक. तिचा जन्म हँबर्गजवळील ब्लान्केन्से( Blankenese, near Hamburg) येथे झाला. तिचे ...

ल्यूइन, कुर्ट : (९ सप्टेंबर १८९० – १२ फेब्रुवारी १९४७). अमेरिकन सामाजिक मानसशास्त्रज्ञ. जन्म प्रशियातील मॉगील्नॉ (हे सध्या पोलंडमध्ये आहे) येथे ...

हल, क्लार्क लेनर्ड : (२४ मे १८८४–१० मे १९५२). अमेरिकन नववर्तनवादी मानसशास्त्रज्ञ. अक्रॉन, न्यूयॉर्क येथे त्याचा जन्म झाला. तरुणवयातच पोलिओचा ...

अमेरिकन सामाजिक मानसशास्त्रज्ञ आणि क्षेत्रीय मानसशास्त्राचा प्रणेता कुर्ट ल्यूइन याने मानसशास्त्रीय घटनांचे वर्णन आणि उपपादन करण्यासाठी गणित, पदार्थशास्त्र, रसायनशास्त्र या ...

हॉल, ग्रॅनव्हिल स्टॅन्ली : (१ फेब्रुवारी १८४४ – २४ एप्रिल १९२४). अमेरिकन मानसशास्त्रज्ञ. अमेरिकेतील अ‍ॅराफील्ड (Ashfield), मॅसॅचूसेट्स (Massachusetts) येथे जन्म ...

स्टाउट, जॉर्ज फ्रेडरिक : (६ जानेवारी १८६०—१८ ऑगस्ट १९४४). विख्यात ब्रिटिश मनोवैज्ञानिक आणि तत्त्वज्ञानाधिष्ठित अनुभववादी मनोविज्ञानाच्या ब्रिटिश परंपरेतील शेवटचा प्रतिनिधी ...

ज्ञानसंपादनाची सुरुवात लहान मूल आणि सभोवतालचे पर्यावरण यांच्यातील आंतरक्रियेतून होत असते. काही नवीन दिसले की, मूल त्या दिशेने स्वत:चे डोळे ...

अल्पकालिक संवेदन स्मृतीचा प्रकार. एखादी गोष्ट स्मरणात ठेवणे, याची सुरुवात संवेदन इंद्रियामार्फत होते. मानसशास्त्रज्ञांनी संशोधनांती हे सिद्ध केले आहे की, ...

स्किनर, बुऱ्हस फ्रेडरिक : (२० मार्च १९०४ — १८ ऑगस्ट १९९०). अमेरिकन मानसशास्त्रज्ञ. जन्म अमेरिकेच्या पेनसिल्व्हेनिया (Pennsylvania) राज्यातील सस्क्वेहॅना  (Susquehanna) ...

मनोविकृतीच्या या मानसिक आजारास कल्पना क्रिया अनिवार्यता / विचार कृती अनिवार्यता / कल्पना कृती अनिवार्यता असेही म्हटले जाते. या नोंदीत ...

मानसशास्त्रीय मानवशास्त्रात म्हणजे मानवशास्त्रीय संकल्पना व पद्धती यांचा वापर करून केला जाणारा मानसशास्त्रीय विषयाचा अभ्यास होय. यात मानवशास्त्र आणि मानसशास्त्र ...

डायग्नोस्टिक ॲण्ड स्टॅटिस्टिकल मॅन्युअल ऑफ मेंटल डिसऑर्डर्स (डीएसएम) : (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) मानसिक विकारांची नैदानिक व ...

मानसशास्त्रीय चाचणीचे मानांकन करण्याकरिता वापरली जाणारी एक पद्धत. मानवी क्षमता आणि गुणवैशिष्ट्ये यांचे मापन करण्यासाठी मानसशास्त्रज्ञ विविध मानसशास्त्रीय चाचण्यांचा वापर ...

अमेरिकन मानसशास्त्रज्ञ कार्ल रॅन्सम रॅाजर्स ह्यांनी मांडलेले व्यक्तिमत्त्व प्रारूप त्यांच्या व्यक्तीकेंद्रित उपचारपद्धती व सिद्धांतावर आधारित आहे. मानसशास्त्रज्ञ म्हणून काम करताना ...

विद्युत उपकरणांद्वारे कृत्रिम पद्धतीने मेंदूमध्ये बृहत् अपस्मार (Grand mal) झटके देऊन मेंदूच्या पुरो-पश्च भागात (fronto-temporal) किंवा मेंदूच्या प्रबळ नसलेल्या एका ...

व्हुंट, व्हिल्हेल्म : (१६ ऑगस्ट १८३२–३१ ऑगस्ट १९२०). जर्मन मानसशास्त्रज्ञ आणि तत्त्वज्ञ. शरीरक्रियावैज्ञानिक. प्रायोगिक मानसशास्त्राचे अध्वर्यू. मॅनहाइमजवळील (Mannheim) नेकाराऊ (Neckarau) ...

हा भावनेचा बोधनिक सिद्धांत आहे. भावनांच्या अभ्यासाविषयी जी मार्गदर्शक तत्त्वे उपलब्ध आहेत त्यांना भावनेचे सिद्धांत म्हणतात. भावनेचे विविध सिद्धांत विविध ...

अल्पकालिक संवेदन स्मृतीचा प्रकार. ही स्मृती सर्व प्रकारच्या ध्वनींची नोंद करते. जसे की भाषण, कुत्र्याचे भुंकणे आणि आपत्कालीन वाहनांचे आवाज ...