वाळवी (Termite)

(किडिया कॅलिसीना). वारंग हा वृक्ष माल्व्हेसी कुलातील असून त्याचे शास्त्रीय नाव किडिया कॅलिसीना आहे. हा लहान किंवा मध्यम आकाराचा पानझडी वृक्ष आहे. भारतात अतिपर्जन्य, तसेच कमी पावसाचा प्रदेश सोडल्यास बाकीच्या…

(क्रटेव्हा नुर्व्हाला). एक औषधी पानझडी वृक्ष. वायवर्णा हा वृक्ष कॅपॅरेसी कुलातील असून त्याचे शास्त्रीय नाव क्रटेव्हा नुर्व्हाला किंवा क्रटेव्हा रेलिजिओजा आहे. तो भारत, बांगला देश, श्रीलंका, म्यानमार या देशांत वन्य…

(बॉनसाई; बॉनसाय). कृत्रिम उपायांनी मोठ्या झुडपांची किंवा वृक्षांची वाढ खुंटवली जाते, अशा पद्धतीने तयार केलेल्या लहान व आकर्षक आकारांच्या झाडांना ‘वामनतनू वृक्ष’, ‘वामनवृक्ष’, ‘लघुवृक्ष’, ‘बटू वृक्ष’ किंवा ‘तबकवृक्ष’ म्हणतात. असे…

(पी). एक उपयुक्त कडधान्य. वाटाणा ही वनस्पती फॅबेसी कुलातील असून तिचे शास्त्रीय नाव पिसम सॅटिव्हम आहे. हरभरा, भुईमूग, गोकर्ण या वनस्पतीही फॅबेसी कुलातील आहेत. वाटाणा ही वनस्पती मूळची भूमध्य समुद्राजवळील…

(ब्रिंजल). एक फळभाजी. वांगे ही वनस्पती सोलॅनेसी कुलातील असून तिचे शास्त्रीय नाव सोलॅनम मेलोंजेना आहे. सो. मेलोंजेना ही जाती रानवांगी म्हणजे सो. इंसानम या वन्य जातीपासून उत्पन्न झाली आहे. बटाटा,…

(रेन ट्री). भारतात सर्वपरिचित असलेला एक वृक्ष. वर्षावृक्ष ही वनस्पती फॅबेसी कुलातील असून तिचे शास्त्रीय नाव अल्बिझिया सॅमन किंवा सॅनानिया सॅमन आहे. बाभूळ, शिरीष इ. वृक्षदेखील फॅबेसी कुलातील आहेत. वर्षावृक्ष…

(प्रोसो मिलेट). एक तृणधान्य. वरी ही वनस्पती पोएसी (गवत) कुलातील असून तिचे शास्त्रीय नाव पॅनिकम मिलिएशियम आहे. गहू, तांदूळ, नाचणी इत्यादी वनस्पतीही पोएसी कुलातीलच आहेत. जगातील उष्ण व उपोष्ण प्रदेशांतील…

(प्लांट फायबर). वनस्पती जगतातील सु. २,००० वनस्पतींपासून तंतू मिळतात किंवा काढले जातात. हे तंतू खोडातील, पानातील किंवा फळातील बारीक व जाड भित्ती असलेल्या पेशी किंवा ऊती यांच्यापासून मिळवितात. मात्र, व्यापारीदृष्ट्या…

(हर्बेरियम). शास्त्रीय अभ्यासाकरिता जतन करून ठेवण्यात येणारा वनस्पतींचा संग्रह. वनस्पतिसंग्रह तयार करण्यासाठी निसर्गातून वनस्पतींचे नमुने जमा केले जातात. या नमुन्यांची ओळख वनस्पतितज्ज्ञांकडून पटवली जाते. जमा केलेल्या नमुन्यांवर खालून-वरून दाब देतात…

(प्लांट). जीवसृष्टीतील हरितद्रव्ययुक्त आणि बहुपेशीय सजीवांचा समूह. वनस्पती स्वयंपोषी असून त्या स्वत:चे अन्न स्वत: निर्माण करतात. त्यांच्या पेशी दृश्यकेंद्रकी असून त्यांना पेशीभित्तिका असते; ती सेल्युलोजने बनलेली असते. पेशीभित्तिकेचे आवरण कठीण…

(इंडियन बनियान ट्री). वड हा मोरेसी कुलातील वृक्ष असून त्याचे शास्त्रीय नाव फायकस बेंगालेन्सिस आहे. उंबर, पिंपळ, अंजीर, पिंपळी हे वृक्ष सुद्धा मोरेसी कुलातील आहेत. फायकस प्रजातीत सु. ८५० जाती…