मोगल काळ

अकबर :  (१५ ऑक्टोबर १५४२–२७ ऑक्टोबर १६०५). भारताचा तिसरा मोगल सम्राट. संपूर्ण नाव जलालुद्दीन महम्मद अकबर. वडील हुमायून व आई हमीदाबानू परागंदा असताना अमरकोट (सिंध) येथे ...

अर्काटचे नबाब : मोगल काळात कर्नाटकच्या नबाबांनाच अर्काटचे नबाब म्हणत. प्राचीन काळी राष्ट्रकूट, चालुक्य, चोल, पल्लव, यादव, नायक व अखेर, मराठे ...

मुनशी, उदीराज : उदयराज. मोगल सरदार रुस्तमखान आणि मिर्झाराजा जयसिंह यांच्या हाताखालील एक विश्वासू चिटणीस. तो आपल्या अंगीभूत कौशल्याने आणि ...

दिल्लीचा मोगल बादशाह औरंगजेब (१६१८—१७०७) याने दक्षिणेत मराठ्यांविरुद्ध केलेली मोहीम. औरंगजेबाला मराठ्यांच्या वाढत्या सत्तेला छ. शिवाजी महाराजांच्या हयातीत आळा घालता ...

चांदबीबी : (सु. १५४७ – ९९). निजामशाही घराण्यातील एक कर्तबगार आणि शूर स्त्री. ती हुसैन निजामशाहाची मुलगी. पहिल्या अली आदिलशाहाशी १५६४ साली ...

बंगालमधील एक इतिहासप्रसिद्ध श्रीमंत व्यापारी व सावकारी कुटुंब. ‘जगतशेठ’ ही पदवी मोगल सम्राटांकडून दिली जात होती. या घराण्याचा इतिहास १६५२ ...

महाराष्ट्रातील एक इतिहासप्रसिद्ध शहर. जुन्नर शहर तालुक्याचे ठिकाण असून ते पुणे जिल्ह्याच्या उत्तरेस कुकडी नदीच्या दक्षिण काठावर समुद्रसपाटीपासून सु. २००० ...

दारा शुकोह : (२० मार्च १६१५ – ३० ऑगस्ट १६५९). दिल्लीचा पाचवा मोगल बादशाह खुर्रम उर्फ शाहजहान (१५९२-१६६६) याचा मुलगा ...

मराठ्यांची मोगलांविरुद्ध झालेली एक इतिहासप्रसिद्ध लढाई. कर्नाटक राज्यातील म्हैसूरशेजारी चितळदुर्ग (चित्रदुर्ग) येथील दोद्देरीत (दोड्डेरी) मराठ्यांचे सेनापती संताजी घोरपडे व मोगल ...

नजीबखान रोहिला : (मृत्यू ३० ऑक्टोबर १७७०). मोगल दरबारातील मिरबक्षी, मुत्सद्दी आणि मराठेशाहीतील एक उपद्रवी व्यक्ती. मराठ्यांच्या पत्रव्यवहारामध्ये ‘खेळ्याʼ, ‘हरामखोरʼ, ...

मनुची, निकोलाव : (१६३९-१७१७). सतराव्या शतकात भारतात आलेला एक इटालियन प्रवासी. त्याच्या पूर्व आयुष्याबद्दल फारशी माहिती मिळत नाही. तो मूळचा ...

फतेशाह : (१६६५–१७१६). हिमालयीन प्रदेशातील (सांप्रत उत्तराखंड राज्य) गढवाल संस्थानचा एक प्रसिद्ध व पराक्रमी राजा. हा पृथ्वीपत शाहचा नातू आणि ...

बर्निअर, फ्रान्स्वा : (२५ सप्टेंबर १६२० – २२ सप्टेंबर १६८८). मोगल काळात भारतात आलेला फ्रेंच प्रवासी. पश्चिम फ्रान्समधील अँजू प्रांतातील ...

बहादुरशाह जफर : (२४ ऑगस्ट १७७५–७ नोव्हेंबर १८६२). भारताचा १९ वा व शेवटचा मोगल सम्राट, तसेच तिमुरी घराण्यातील अखेरचा राज्यकर्ता ...

मोगलांची बाल्ख मोहीम : (१६४६-४७). मोगलांनी उझबेकी आक्रमण थोपविण्यासाठी अफगाणिस्तानातील बाल्ख येथे काढलेली एक महत्त्वाची पण अल्पकालीन मोहीम. मोगल साम्राज्याचा ...

बीदर : (राजकीय इतिहास). कर्नाटक राज्यातील उत्तर भागातील एक इतिहासप्रसिद्ध शहर व जिल्ह्याचे ठिकाण. हे हैदराबादपासून १५० किमी. तर मुंबईपासून ...

बीरबल : (१५२८–१५८६). अकबराच्या दरबारातील नवरत्नांपैकी एक व अकबराचा विश्वासू मित्र. त्याचे मूळचे नाव महेशदास. त्याचा जन्म उत्तर प्रदेशातील कानपूरपासून ७८ ...

पश्चिम आशियातील एक महत्त्वाचा देश व पूर्वीच्या सोव्हिएत संघराज्यातील एक घटक राज्य असलेला आर्मेनियाचा इतिहास प्राचीन आहे. इ. स. चौथ्या ...

छत्रपती शिवाजी महाराजांनी त्यांच्या राज्याभिषेकप्रसंगी सोन्याचा होन आणि तांब्याची शिवराई ही दोन नाणी नव्याने पाडली व ती स्वराज्यात चलन म्हणून ...

मिर्झा राजा जयसिंह : (१५ जुलै १६११–२८ ऑगस्ट १६६७). मोगलांचे राजकार्यधुरंधर, मुरब्बी व निष्ठावान सेनापती. राजस्थानातल्या अंबरच्या राजघराण्यात जन्म. महाराजा ...