
उदारमतवाद
उदारमतवादाची गृहीतके : आंतरराष्ट्रीय संबंध हे अभ्यासाचे एक वेगळे क्षेत्र म्हणून उदयास येण्यापूर्वीच उदारमतवादी विचारधारा अस्तित्त्वात होती. १६८८ मध्ये इंग्लंडमध्ये ...

उद्योगसंस्थेचे सिद्धांत
व्यष्टीय किंवा सूक्ष्मलक्ष्यी अर्थशास्त्रीय विश्लेषणातील एक सिद्धांतसमूह. यामध्ये उद्योगसंस्थेचे अस्तित्व, उदय, वर्तन, उद्देश, अंतर्गत रचना, निर्णयप्रक्रिया, आकार, सीमा, विविध बाजार ...

उपभोक्त्याचे सार्वभौमत्व
ग्राहकांच्या इच्छेनुसार वस्तू व सेवा यांचे उत्पादन अथवा पुरवठा निर्धारित करणे, म्हणजे उपभोक्त्यांचे सार्वभौमत्व होय. यामध्ये उत्पादकाला ग्राहकांच्या मागणी व ...

उर्जित पटेल समिती
चलनविषयक धोरणाची रचनात्मक सुधारणा आणि बळकटी यांसाठी मार्गदर्शक तत्त्वे ठरविणारी एक संशोधन समिती. या समितीची स्थापना १२ सप्टेंबर २०१३ रोजी ...

ऊर्जेचे अर्थशास्त्र
रूढ अर्थशास्त्राची एक उपयोजित शाखा. ऊर्जेचे अर्थशास्त्राचा उदय आधुनिक काळातला आहे. अर्थतज्ज्ञांच्या मतानुसार एक वेगळी शाखा म्हणून या शाखेचा उदय ...

एडमंड फेल्प्स
फेल्प्स, एडमंड : (२६ जुलै १९३३). अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ञ व नोबेल पारितोषिकाचा मानकरी. त्यांना देशाच्या अल्प व दीर्घ मुदतीच्या आर्थिक धोरणातील ...

एडवर्ड एच. चेंबरलिन
चेंबरलिन, एडवर्ड एच. : (१९ मे १८९९ – १६ जुलै १९६७). विसाव्या शतकातील एक सुप्रसिध्द अमेरिकन नवअभिजातवादी अर्थशास्त्रज्ञ. ते औद्योगिक ...

एडवर्ड सी. प्रिसकॉट
एडवर्ड सी. प्रिसकॉट : (२६ डिसेंबर १९४०). अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ञ व अर्थशास्त्राच्या नोबेल पुरस्काराचा सहमानकरी. सूक्ष्म अर्थशास्त्र, आर्थिक धोरणातील सातत्य आणि ...

एम. आर. टी. पी.
मक्तेदारी व निर्बंधात्मक व्यापार व्यवहार. स्वातंत्र्योत्तर काळात भारताच्या आर्थिक विकासासाठी शेती आणि औद्योगिक विकास यांबाबत केंद्र व राज्यसरकार यांनी विविध ...

एरिक स्टार्क मॅस्किन
एरिक स्टार्क मॅस्किन : (१२ डिसेंबर १९५०). अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ञ व अर्थशास्त्राच्या नोबेल पारितोषिकाचा सहमानकरी. मॅस्किन यांना अर्थशास्त्रातील ‘यांत्रिक अभिकल्प सिद्धांत’ ...

एशियन ड्रामा
आशियायी अर्थव्यवस्थांच्या सखोल अभ्यासावर आधारित एक प्रसिद्ध अर्थशास्त्रीय ग्रंथ. या ग्रंथाचे लेखन १९६८ मध्ये ख्यातनाम स्वीडिश अर्थतज्ज्ञ व समाजशास्त्रज्ञ कार्ल ...

ऐतिहासिक सांप्रदाय
एका विचाराने प्रभावित झालेला गट म्हणजे संप्रदाय होय. एखादा काळ, धर्म, भक्ती, कला किंवा विषय अशा अनेक स्वरूपाची विचारसरणी प्रथमत: ...

ऑयलर प्रमेय
बदलता उत्पादन घटक असणाऱ्या कोणत्याही आदानाला अर्थशास्त्रज्ञ डेव्हिड रिकार्डो यांचा खंड सिद्धांत लागू पडतो, असा नवसनातनवादी अर्थशास्त्रज्ञांनी युक्तिवाद केला आहे ...

ऑलिव्हर इ. विल्यम्सन
ऑलिव्हर इ. विल्यम्सन : (२७ सप्टेंबर १९३२). अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ञ व अर्थशास्त्राच्या नोबेल पुरस्काराचा सहमानकरी. विल्यम्सन यांना अमेरिकन राजकीय अर्थतज्ज्ञ इलिनॉर ...

ऑलिव्हर हार्ट
हार्ट, ऑलिव्हर (Hart, Oliver) : (९ ऑक्टोबर १९४८). प्रसिद्ध ब्रिटिश-अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ज्ञ व अर्थशास्त्राच्या नोबेल पुरस्काराचा सहमानकरी. हार्ट यांना करारांच्या माध्यमातून ...

ओपेक
पेट्रोलियम उत्पादन व निर्यात करणाऱ्या देशांची स्थायी संघटना. या संघटनेची स्थापना इराक, इराण, कुवेत, सौदी अरेबिया आणि व्हेनेझुएला या संस्थापक ...

औद्योगिक आणि वित्तीय पुनर्रचना मंडळ
भारतातील आजारी औद्योगिक आस्थापनांचे आजारपण निश्चित करणे आणि संभाव्य आस्थापनांचे पुनरुज्जीवन करणे यांसाठी निर्माण केलेले मंडळ. १९८०च्या दशकातील भारतातील औद्योगिक ...

कम्युनिस्ट मॅनिफेस्टो
राजकीय परिपत्रक म्हणून ओळखला जाणारा एक अर्थशास्त्रीय ग्रंथ. यास ‘साम्यवादाचा जाहीरनामा’ असे म्हणतात. प्रसिद्ध जर्मन तत्त्वज्ञ व अर्थतज्ज्ञ कार्ल मार्क्स ...

कर्ज सापळा
एखादा व्यक्ती जेव्हा घेतलेल्या कर्जाची परतफेड करण्यास सक्षम नसतो, तेव्हा कर्जाचा सापळा सुरू होतो. जेव्हा व्यक्ती आपल्या उत्पन्नाच्या मर्यादेपलिकडे उपभोग्य ...